Cà phê robusta đang mất tính cạnh tranh

Sau 4 ngày giảm liên tiếp trên sàn kỳ hạn, hôm qua thứ Sáu 2-8, giá niêm yết robusta Liffe NYSE tăng nhẹ. Cả tuần, giá cà phê nội địa mất 700 đồng/kg.

Tin sương giá hầu như không còn ảnh hưởng đến thị trường, nhưng, một vài yếu tố khác có thể gây nguy hiểm hơn nhiều.

Bài tổng hợp tuần trước: >> Cà phê: Sương tan, giá tàn, kho cạn

Cà phê nội địa tiếp tục rớt giá

Khi sương giá không còn là mối đe dọa cho sản lượng cà phê thế giới, thị trường quay lại với sự thực. Cán cân cung-cầu cà phê thế giới đang bất lợi cho phía cung. Theo báo cáo định kỳ mới nhất của Tổ chức Cà phê Thế giới (International Coffee Organization – ICO) ra tháng 7-2013, tổng sản lượng toàn cầu niên vụ 2012/13 đạt 144,6 triệu bao (60kg/bao) nhưng nhu cầu tiêu thụ chỉ chừng từ 139-142 triệu bao.

Đối với thị trường, con số tiêu thụ của ICO hoàn toàn đáng tin cậy. Song, con số sản lượng thường được các nước thành viên báo những con số thấp nhất. Cho nên mức chênh lệch cung-cầu được các nhà kinh doanh chuyên nghiệp ước tối thiểu phải đến từ 5-7 triệu bao.

Giá niêm yết trên hai sàn cà phê kỳ hạn London cho robusta và New York cho arabica từ đầu tuần giảm xuống nhanh như người tỉnh mộng. Sàn robusta mất 40 đô la so với giá đóng cửa cuối tuần trước vào ngày 26-7, từ mức 1.921 đô la, nay chỉ còn 1.881 đô la/tấn cơ sở tháng 9-2013 là tháng giao dịch chính (xin xem biểu đồ 1). Bên sàn arabica, giá đóng cửa cuối tuần này cũng mất 3,20 cts/lb hay chừng 70 đô la/tấn.

Theo chân 2 sàn giao dịch, giá cà phê nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên mất 700 đồng/kg chỉ còn chừng 39.500 đồng/kg so với 7 ngày trước là 40.200 đồng.

Giá xuất khẩu tính trên giá chênh lệch giữa giá niêm yết và nước xuất xứ cho loại 2,5% đen vỡ được chào quanh mức cộng 100 đô la/tấn FOB giao tại cảng TP Hồ Chí Minh. Với mức này, người mua ít mặn mà và thường chọn hàng đang nằm tại các kho cảng đến hay hàng đang được chuyên chở trên biển.

Cà phê Robusta mất tính cạnh tranh

Giá cà phê Arabica sàn Ice New York tuần qua tiếp tục rớt nhiều hơn robusta London. Mức đóng cửa tháng giao dịch chính, nay là tháng 12-2013, chỉ còn 121,05 cts/lb tương đương với 2.669 đô la/tấn, so với mức quanh 300 cts/lb tức chừng 6.613 đô la/tấn cách đây hai năm.

Giá cà phê arabica giảm có nhiều lý do: đây chính là hệ quả của một thời gian cà phê được hưởng giá cao, nông dân Brazil tranh thủ tăng diện tích và năng suất một cách thiếu kiểm soát, dẫn đến sản lượng cà phê Brazil ngày càng tăng, từ mức 45-46 triệu bao nay đã trên mức 52-55 triệu bao/năm, ngay cả niên vụ 2013/14 được xem là niên vụ mất mùa theo chu kỳ sinh học của cây cà phê arabica, sản lượng Brazil cũng được nhiều người cho rằng phải đạt đến 53 triệu bao. Mặt khác, đồng real (BRL) của nước này trong thời gian qua mất giá liên tục so với đồng đô la Mỹ, liên tục xuống mức sâu nhất tính từ 4 năm trở lại đây, tính đến ngày 1-8, 1 đô la Mỹ ăn đến trên 2,3 BRL nên đấy chính là cơ hội cho ngành cà phê nước này xuất khẩu mạnh.

Giá arabica rẻ đã đưa giá cách biệt (arbitrage) của 2 loại giữa 2 sàn arabica và robusta đến mức cực kỳ nguy hiểm cho phía robusta.

Đối với người kinh doanh cà phê chuyên nghiệp, loại cà phê nào rẻ, tập trung sử dụng nguồn hàng ấy. Cho nên giá cách biệt giữa 2 loại arabica và robusta rất quan trọng đối với tỉ lệ sử dụng và thị phần của từng loại. Nếu như giá cách biệt giữa 2 loại này giãn xa nhau, thị trường sẽ quay sang mua robusta vì rẻ hơn. Ngược lại, mức này càng co lại, đó chính là cơ hội cho thị phần xuất khẩu của arabica.

Hiện nay, giá cách biệt giữa 2 sàn arabica và robusta đang nói rằng giá arabica đang rẻ. Trong 2 ngày giao dịch gần đây nhất, ngày thứ Năm và Sáu vừa qua, mức cách biệt trên 2 sàn đang co lại xuống trong các mức thấp nhất, ít nhất tính từ năm 2007 đến nay. Nếu như vào đầu tháng 9-2011 mức cách biệt này là trên 187 cts/lb hay 4000 đô la/tấn thì nay chỉ còn 32-33 cts/lb hay chỉ còn chừng 720 đô la/tấn, giảm hơn 5 lần so với đỉnh! Giá cách biệt cà phê thực có khi còn tệ hơn, chỉ quanh mức 500-550 đô la/tấn (xin xem biểu đồ 2).

Mức cách biệt bình quân tại ngưỡng an toàn thường chừng từ 1.400-1.500 đô la/tấn. Như vậy, giá cách biệt hiện nay đã xuống dưới mức an toàn đến cả một nửa. Đến mức này, đáng ra ngành cà phê phải “rung chuông báo động” vì các hãng rang xay đang quay về lại với cà phê arabica sau khi sử dụng nhiều robusta trong thời gian dài.

Đây là một yếu tố sẽ làm đau đầu cho toàn ngành cà phê nước ta khi mà sản lượng vẫn lớn, giá niêm yết bấp bênh và đang giảm xuống dưới mức 1.900 đô la/tấn.

Xuất khẩu cà phê robusta giảm, arabica tăng

Tổ chức Cà phê Thế giới (International Coffee Organization – ICO) cũng cho biết xuất khẩu cà phê cả thế giới trong tháng 6-2013 chỉ đạt 8,644 triệu bao, giảm 9,5% so với 9,555 triệu bao so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, arabica chế biến khô Brazil tăng 6,9% đạt 2,36 triệu bao nhưng robusta giảm đến 25,5% chỉ còn 3,082 triệu bao. Tuy nhiên, tổng lượng cà phê xuất khẩu lũy kế trong vòng 12 tháng tính đến hết tháng Sáu tăng 7,2% đạt 112.383 triệu bao và 9 tháng đầu niên vụ tăng 3,4% đạt 84,311 triệu bao so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu thế giới giảm chủ yếu do Việt Nam đang vào kỳ giáp hạt và Indonesia giao hàng chậm do tác động của thiên tai. Giá cà phê nội địa tại 2 nước này cao hẳn so với sàn kỳ hạn, có khi hàng nguyên liệu có mức cộng hay ngang bằng giá niêm yết.

Ban Điều phối ngành hàng Cà phê ra đời

Cổng thông tin điện tử của Chính phủ ngày 1-8 đưa tin rằng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Bộ NNPTNT) vừa mới thành lập Ban Điều phối ngành hàng Cà phê. Ban này chịu trách nhiệm nghiên cứu và đề xuất chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành hàng này. “Đây cũng là đơn vị tham mưu về việc điều phối các hoạt động và nguồn lực của các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ quy hoạch, sản xuất, chế biến, tiêu thụ cà phê…theo quy định”, tờ báo nói.

Giành lại tính cạnh tranh cho cà phê robusta, tái canh cây cà phê khi sản lượng đang lớn hơn nhiều so với quy hoạch, tái cấu trúc ngành hàng đang ngập ngụa với số nợ xấu gần 8.000 tỉ đồng, giải quyết tình trạng mua cao bán thấp để ăn gian tiền thuế trong thoái thu của một số công ty “ma”…Đó là nhiệm vụ rất lớn mà bộ phận mới ra đời này không dễ giải quyết một sớm một chiều.