Bốn năm cơn bão và áp thấp nhiệt đới liên tiếp đã đem mưa nhiều về các vùng trồng cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên và miền Đông nam bộ hơn cả nửa tháng nay. Thiếu nắng, trái cà phê vẫn còn xanh lè, chưa chịu chín. Trong khi giá cà phê thế giới và trong nước đang xập xình lên xuống thất thường ẩn chứa nhiều rủi ro.
Theo một số nhà nông có kinh nghiệm, phải cần ít nhất bảy đến mười ngày nắng liên tục, trái trên cây ướm được nắng, kích nhanh quá trình chín. Một khi vỏ trái chuyển sang màu vàng rồi màu đỏ, bấy giờ mới có thể bắt đầu thu hái nhiều được.
Thu hoạch chậm vì mưa nhiều
Anh Sỹ, một nhà vườn tại Bảo Lộc, Lâm đồng tâm sự: “Thứ Ba và thứ Tư tuần này có chút nắng, tôi tưởng sẽ có nắng tiếp, rất mừng. Nhưng đến hôm qua ảnh hưởng áp thấp nhiệt đới đã làm trời âm u và mưa lại về. Kiểu này chắc phải đến cuối tháng 11 cà phê mới ra được quá!” .
Không chỉ riêng ở Lâm đồng, tại Dak Lak và Gia Lai, tình hình vẫn không khá hơn. Anh Nguyễn Hoàng Dũng tại huyện Cư’ Mgar cũng xác nhận rằng “cà phê nếu có chăng, phải đến 20/11 mới mong hái rộ”.
Trước đây, có rất nhiều thông tin đoán rằng cà phê sẽ có thể được tung ra thị trường vào trung tuần tháng 10. Song, các dự đoán ấy đến nay đều sai lạc. Trong nhiều vụ mùa trước đây, khi có tin thời tiết thất thường, sai với dự kiến, giá bấy giờ tăng ào ạt, không chỉ giá thị trường kỳ hạn robusta Liffe “chớp lòe” theo từng giây đồng hồ trên máy tính, mà giá chênh lệch so với Liffe của các hợp đồng giao sau hay còn hay gọi là “trừ lùi” cũng được nâng lên đáng kể, để từ đó giúp giá nội địa cao vì thiếu hàng giao cho các hợp đồng trót ký.
Hôm qua 13/10 tức rạng sáng 14/10 giờ Việt Nam, giá kỳ hạn robusta Liffe giao tháng 1-2012 đóng cửa chốt mức 2.004 đô la/tấn, tăng 54 đô la. Đây là lần đầu tiên trong tuần giá Liffe vượt qua mức 2.000 đô la/tấn. Nhờ vậy, sáng hôm nay, giá cà phê nội địa trên các tỉnh Tây Nguyên quay về lại mức 42.500 đồng, bằng mức đầu tuần sau khi giảm xuống cận mức 40.000 đồng/kg vào giữa tuần.
Giá xập xình
Thị trường hiện nay không xảy ra như thế, mà có khi đi ngược lại. Giá thị trường kỳ hạn (TTKH) robusta Liffe hầu như không mấy quan tâm đến thời tiết xấu đang xảy ra ở Việt Nam, quốc gia trồng cà phê robusta lớn nhất thế giới.
Nếu như ngày đầu vụ mới 2011/12, giá TTKH đóng cửa còn trên mức 2.000 đô la/tấn, thì nay cứ xuống dần một cách đáng ngại. Giá TTKH có khi xuống chỉ còn chung quanh mức 1.900 đô la/tấn, mất cả trên 750 đô la so với đỉnh cao lập vào tháng 3/2011, và mất 600 đô la so với ngày 1/7.
Giá xuất khẩu, tuy có ảnh hưởng tốt đôi chút, vẫn tăng không đáng kể. Giá chào mua FOB cho hàng loại 2, 5% đen vỡ giao tháng 12-2011 đang chung quanh mức trừ 50-60 đô la/tấn dưới giá TTKH Liffe, cao hơn 50 đô la so với cách đây chừng một tháng và chừng 10-20 đô la/tấn cách đây mươi ngày.
Để giải thích cho hiện tượng này, trước hết có thể nói rằng nhu cầu mua hàng của các hãng rang xay hiện nay tỏ ra chưa cấp bách. Song, nếu tính lượng xuất bán mới cho 3 tháng 8,9 và 10, hàng đi rất mỏng: 2 tháng cuối vụ chừng 70 ngàn tấn và ước tháng 10 này chứng 40-50 ngàn tấn. Như vậy, so với cùng kỳ, có thể nói lượng giảm có khi từ 30-40%.
Trong khi đó, đáng ra, châu Âu, Bắc Mỹ và nhiều nước tiêu thụ chuẩn bị vào mùa rét, rất cần hàng để rang bán. Song, hiện nay, họ vẫn im re, chưa động tĩnh. Một số người có kinh nghiệm cho rằng có thể trước đây, khi giá tăng mạnh, các lò rang sợ giá tăng tiếp, đã mua sẵn hàng giá cao. Nay, họ cứ miệt mài chờ cho đến khi bên xuất khẩu bán hàng rẻ, họ mới mua. Bằng không, họ vẫn bằng lòng sử dụng tồn kho sẵn có.
Bên cạnh đó, lượng tồn kho có giấy xác nhận chất lượng Liffe vẫn còn đến gần 370.000 tấn tính đến đầu tháng này, đang còn nằm rải rác tại các kho châu Âu, có thể giúp họ giải quyết những nhu cầu trước mắt nếu bên bán đòi giá cao.
Mặt khác, với tình hình khủng hoảng nợ hiện nay tại châu Âu, không phải các nhà kinh doanh (traders) nào cũng dễ chạy được tín dụng để mua hàng nhiều như trước. Đồng thời, ở trong nước, các nhà xuất khẩu cũng phải chật vật đi tìm tín dụng; đôi khi có tín dụng rồi, cũng không chắc cân đối được hai đầu vào – ra do lãi suất quá cao. Chính điều này cũng cản trở không ít dòng chảy hàng hóa tự nhiên của thị trường.
Còn một điều nếu không nói chắc sẽ thiếu là: trong các mặt hàng nông sản xuất khẩu, có thể cà phê hạt là thứ tạo nên nhiều rủi ro nhất. Khi thua lỗ, chúng ta thường đổ thừa cho việc thiếu thông tin, thiếu vốn liếng v.v…nhưng vẫn chưa thấy ra rằng ngành hàng này vẫn chưa đủ độc lập, tự tin để tạo thị trường, tạo giá cho hạt cà phê mình làm ra.
Hãy nghĩ xem, từ đầu vụ đến nay, số phận hạt cà phê đều “run” theo các phát biều của chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) , hay thống đốc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Jean-Claude Trichet khi ông này nói cứu đồng euro, ông kia nói vớt đồng đô la…thế là giá cà phê lên xuống liên hồi.
Thực ra, không phải do các ông ấy nói, nhưng đầu cơ trên thị trường tài chính đã diễn giải, vạch đường theo chủ ý của mình để tạo giá cà phê trên các thị trường kỳ hạn. Vì vậy, dù một nhà phân tích thị trường có tài ba đến mấy, người viết cam đoan rằng ông ta cũng không thể chứng minh được đâu là mối quan hệ về giá trên TTKH với giá hạt cà phê của anh nông dân ở huyện Đak Đoa ở Gia Lai xa xôi.
Với tình hình trên, sẽ là một đòn cân não cho thị trường cà phê sắp tới: sản lượng lớn, hàng ra trễ, số lượng tập trung ở thời điểm cận Tết Nguyên đán (Tết sẽ rơi vào tuần cuối tháng 1-2012), nông dân cần bán hàng ăn Tết, các nhà xuất khẩu chạy kế hoạch cuối năm, ngân hàng thu nợ, giá dao động thất thường làm chồn chân nhà xuất khẩu…
Tất cả những điều này dẫn đến hiện tượng sức ép bán ra số lượng nhiều và tập trung. Trên thương trường, đó chính là miếng mồi ngon khó ai chịu bỏ sót.
Theo ý tác giả là không vội mua, cứ túc tắc đợi vào mùa giá sẽ hạ nữa vì lúc đó nông dân lẫn nhà xuất khẩu sẽ bán hàng ra ồ ạt vì nông dân cần bán hàng ăn Tết, các nhà xuất khẩu chạy kế hoạch cuối năm, ngân hàng thu nợ,…
Tác giả đưa ra lời khuyên: họ cứ miệt mài chờ cho đến khi bên xuất khẩu bán hàng rẻ, họ mới mua. Bằng không, họ vẫn bằng lòng sử dụng tồn kho sẵn có. Nghĩa là tác giả khuyên họ nên mua lại hàng đang có trên Liffe?
Xin hỏi tác giả Liffe có bán không? bán với giá nào? và những ai mua được hàng trên Liffe?
Cần gì mà họ phải đợi tác giả nói. Các nhà kinh doanh cà phê trên thế giới họ còn rành về việc phân bổ mùa màng, thời điểm thu hái, sản lượng của cây cà phê VN còn hơn cả Vicofa nữa đó, không ngu ngơ mà nghe mình đâu!
Câu này thì chính xác : Thực ra, không phải do các ông ấy nói, nhưng đầu cơ trên thị trường tài chính đã diễn giải, vạch đường theo chủ ý của mình để tạo giá cà phê trên các thị trường kỳ hạn.
Nghĩa là tác giả diễn giải, vạch đường theo chủ ý của mình để…!
Thế là ép bà con mình rồi còn gì nữa, thật không tưởng tượng được.
Theo như nhận định của tác giả bài viết trên thì thị trường cafê các nhà nhập khẩu cafê thế giới chờ thời gian đến khi VN bắt đầu vào mùa, do áp lực đáo hạn NH trang trải chi tiêu, trả nợ phân bón và đủ thứ chi tiêu khác, khi tết lại đến gần,… biết là như vậy nhưng nông dân đâu phải ai cũng có tiền để trang trải chi tiêu mà trữ cafê lại đợi giá lên.
Nông dân chúng tôi mong NN có kế hoạch tạm trữ để bình ổn giá giảm bớt thiệt hại cho bà con nông dân một nắng hai sương.
Việc mua tạm trữ là rất có ích trong việc bình ổn giá, có ích cho nông dân, DN có tiền mua cà phê, vậy mà trên diễn đàn vẫn có nhiều người phản đối chính sách này, không biết suy nghĩ của họ ra sao nữa. Tôi cũng đồng tình với suy nghĩ như capengot cần phải có chính sách mua tạm trữ để bình ổn giá cà phê.
Tôi thấy có ai phản đối chính sách tạm trữ cà phê của Nhà nước đâu? Lần đầu tiên nghe Nông dân cà phê nói à nghe.
Hy vọng lần sau phản ánh chính xác hơn.
Vậy là bác ít đọc tin tức rồi, rất nhiều ý kiến phản đối chính sách mua tạm trữ, vì họ cho rằng mua tạm trữ không giúp gì được cho nông dân mà chỉ tạo ra miếng mồi béo bở cho DN. Bác cần phải đọc lại những bài phản ánh trước kia.
Không biết bao giờ người nông dân mới tự chủ được đầu ra của mình khi mà tất cả mặt hàng tăng gấp mấy lần, nhiều thứ tăng hơn mười lần so với hạt cafe, lâu nay nông dân ca thán quá trời. Vậy thì nhà nước ta, các nhà hoạch định, đã có đối sách gì nhằm đưa nền cafe nước ta và đời sống người sản xuất ổn định phát triển. Người nông dân Gia Lai đang gồng mình với thời tiết mưa kéo dài mấy tháng nay, khó khăn cho thu hái đầu vụ bởi cà chín nở thối, thu được ít về nhà thì ko phơi được, chi phí tăng mà chất lượng cafe xấu là điều tất yếu.
Vậy là cuối tháng 11 chắc chắn giá cà phê sẽ rớt giá, sẽ tụt liên tục… (bán ra ồ ạt).
Nếu DN trong nước không bán ồ ạt và có được chính sách tạm trữ của NN thì mấy bác nông dân trồng cà khỏe rồi. Mong NN có chính sách tạm trữ hỗ trợ nông dân.
Cơ chế thị trường mà bác, khôn sống mống chết.
Tạm trữ là cách chẳng đặng đừng, không thực sự có ý nghĩa trong việc điều tiết giá cả.
Mà cũng nói thêm, khi tạm trữ chắc chắn doanh nghiệp sẽ dùng số tiền được hỗ trợ (vay với lãi xuất hấp dẫn) để mua cà phê của dân vào thời điểm giá thấp nhất. Hoặc dùng chiêu đảo kho, ký hợp đồng qua lại với nhau để qua mặt ngân hàng, … rồi khi giá lên họ sẽ bán ra. Phần chênh lệch giữa mua và bán có bao giờ đến tay được người nông dân một chút nào không?
Hãy trở thành những người thông thái và tự cứu lấy mình, đừng chờ vào chính sách tạm trữ và chờ cái tâm của doanh nghiệp.
Câu đúng là: khôn chết, dại cũng chết, biết thì sống!
Thị trường cafê thế giới đang lo VN có kế hoạch tạm trữ hơn 400.000 tấn, chắc chắn các nhà nhập khẩu buộc phải nâng giá để mua hàng.
Còn các nhà DNTN ép giá nông dân thì ko lo, đã có Y5 thông báo giá cafê hàng ngày trên mạng, lúc đó bà con mình thông qua diễn đàn Y5 mà lên tiếng kiến nghị với nhà nước.
Điều tác giả đề cập có thể xảy ra nếu bà con mình ko tỉnh táo.
Dân cà phê hầu hết vay NH rồi nên chuyện vay lúc này ko cốt yếu mà việc trả nợ NH mới vấn đề cần lưu tâm. Bà con ơi, chần chừ gì nữa mà ko đến ngân hàng đáo hạn để làm chủ hạt cà phê của mình khi giá rớt. Đừng chờ đến hạn trả mà nên chủ động trước đi. Lúc này NH đang “dễ thở” còn cuối năm khó khăn hơn cho mình đó. Ý kiến tui đưa ra khá nhiều bạn bè thực hiện rồi, có người đáo hạn trước 1tháng, 2tháng, 3tháng… Đừng để nước tới chân mới nhảy là anh em ta tự mình làm giá cà phê tụt dốc sâu thêm. Nếu nhà nước trợ giá càphê cho ND như gạo Thái thì giá mới bình ổn được, còn DNTN có kế hoạch tạm trữ gấp đôi đi chăng nữa cà phê cũng luôn bị các nhà đầu cơ lớn làm giá cho mà coi. Dân cà phê đồng lòng ko bán ồ ạt khi vào vụ giá khó lòng đứt phanh phải ko bà con.
chuotdong có ý kiến rất hay. Nông dân ta ai mà thiếu vốn nên lưu ý phương án nầy. Từ đó ta có kế hoạch bán sản fẩm hợp lý hơn !
Diễn đàn Y5 nói thì nghe tiện lợi quá nhưng không phải ai cũng hiện đại biết sử dung thông tin trên mạng mà theo dõi, trao đổi diễn biến thị trường đâu. Tôi đang ở TP.HCM nhà cũng trồng cafe ở Dak Nông, nhưng bố mẹ lại không biết truy cập mạng còn tôi thì làm việc ở xa như vậy phải làm sao để giúp cho bố mẹ mình đây. Mong được tư vấn từ những người có tâm với nghề này nhé.
Chào bạn Vũ Thúy,
Y5Cafe đang cố gắng từng ngày để “được gần” với nhiều bà con hơn nữa, như bạn nói Bố Mẹ bạn không có điều kiện tiếp cận các thông tin về diễn biến thị trường trên mạng, tuy nhiên đó chưa hẳn là một thiệt thòi vì thật may mắn khi hằng ngày Y5Cafe đón nhận rất nhiều những người trẻ như bạn, những người con có Bố Mẹ, Bà con đang trồng và kinh doanh cà phê.
Chúng tôi rất hy vọng bạn, và những người con khác nữa sẽ cảm thông với nỗi nhọc nhằn của bố mẹ, của hàng vạn người nông dân trồng cà khác, sẽ truyền bá những thông tin mà bạn được tiếp cận đến với họ.
Chúc bạn sức khỏe, học hành tiến tới và đừng quên nói với bố mẹ, bà con trồng cà phê của bạn là ở “trên mạng” có hẳn một diễn đàn rất đông vui hàng ngày đang nói về cà phê, đang chia sẻ những thứ thật tuyệt vời về cà phê và rất thật.
Bà con yên tâm tết cổ truyền ta vẫn ăn bình thường, còn cà phê ta chờ ra năm giá cao ta bán lúc đó ăn tết riêng thoải mái nhiều no ít đủ, đừng bán cà vội làm lợi cho doanh nghiệp mà khổ cho ta!