Dù muốn đẩy mạnh tái canh, thay thế vườn cây già cỗi nhưng ngành cà phê Việt Nam khó có thể thực hiện nhanh bởi còn không ít trở ngại.
Quá “sung” nên mau thoái hóa
Năng suất cà phê Việt Nam quá cao, khai thác quá mức nên cây cà phê nhanh chóng kiệt quệ, già cỗi. Đó là lý giải của nhiều chuyên gia nông nghiệp về hiện trạng đáng báo động của vườn cà phê VN hiện nay.
Theo TS Lê Ngọc Báu, Viện trưởng Viện khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây nguyên, năm 1980, cả nước có 22.500 ha cà phê, năng suất bình quân 0,78 tấn/ha, sản lượng 8.400 tấn; nhưng nay diện tích trên 600.000 ha, sản lượng 1,5 triệu tấn/năm, năng suất từ 2,3 – 2,5 tấn/ha. So với năm 1980, sản lượng cà phê hiện nay tăng trên 180 lần, năng suất tăng 3 lần.
“Năng suất cà phê Việt Nam thuộc loại “sung” nhất trong các nước sản xuất cà phê, gấp 2,5 – 3 lần năng suất bình quân của cà phê thế giới”, ông Báu nhận xét.
-
Phá bỏ vườn cà phê già cỗi để tái canh ở H.Krông Pắk, Đắk Lắk.
Ông Nguyễn Văn Hòa, Cục Trồng trọt – Bộ NN-PTNT, phân tích: “Năng suất cà phê Việt Nam vượt trội là kết quả của quá trình đầu tư thâm canh quá mức trong điều kiện không có cây che bóng, thoái hóa đất, sâu bệnh gây hại… Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây suy thoái nhanh vườn cà phê đang kinh doanh”.
Ông Hòa cũng cho biết, hiện cả nước có trên 80.000 ha cà phê trên 20 năm tuổi và khoảng 40.000 ha cà phê dưới 20 năm nhưng đã có biểu hiện già cỗi, sinh trưởng kém, nhiều cành không cho quả; tổng diện tích cà phê già cần phải trồng thay thế và chuyển đổi trong 5 – 10 năm tới khoảng 140.000 – 160.000 ha.
Cái khó “bó” tái canh
Ông Lương Văn Đồng ở xã Hòa Đông, H.Krông Pắk (Đắk Lắk) cho biết gia đình ông có 2 ha cà phê gần 30 năm tuổi, năng suất chỉ còn khoảng 1,2 tấn/ha, muốn phá bỏ để trồng lại cà phê nhưng tính ra mất 5 – 6 năm mới cho thu nhập. “Nếu không cải tạo đất thì nguy cơ sâu bệnh rất cao; còn cải tạo thì mất hai đến ba năm mới có thể trồng lại cà phê.
Hơn nữa, để tái canh, chi phí mỗi hécta mất hàng trăm triệu đồng nên gia đình tôi thấy chưa kham nổi”, ông Đồng thổ lộ. Khá nhiều hộ trồng cà phê trong vùng chần chừ như ông Đồng trước viễn cảnh tốn kém nhưng lại mất nguồn thu nhập trong mấy năm liền, buộc phải “gắn bó” với vườn cà phê già cỗi.
-
Vườn cây giống phục vụ tái canh ở Viện KHKT nông lâm nghiệp Tây nguyên.
Theo ông Trịnh Tiến Bộ, Trưởng phòng Trồng trọt – Sở NN-PTNT Đắk Lắk, để tái canh, mỗi hécta cà phê cần đầu tư khoảng 150 triệu đồng cho các khâu cải tạo đất, cây giống, phân bón, công chăm sóc… nên nhiều nông hộ thiếu vốn, lực bất tòng tâm.
Trong khi đó, ông Đồng Văn Quảng, Trưởng ban Nông nghiệp Tổng công ty cà phê Việt Nam (Vinacafe), cho biết dự toán chi phí đầu tư tái canh trong 5 năm theo đơn giá năm 2012 của đơn vị này là 255 triệu đồng/ha đối với cà phê vối và 302 triệu đồng/ha đối với cà phê chè.
Theo ông Quảng, tổng số vốn cần cho kế hoạch tái canh 11.000 ha cà phê già cỗi của các đơn vị thuộc Vinacafe từ năm 2012 – 2019 là 2.813 tỉ đồng. “Vinacafe đã có dự án tái canh được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và đã làm việc với các ngân hàng để hỗ trợ vốn nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả. Mặt khác, mấy năm nay giá cà phê ở mức khá nên nhiều người trồng cà phê tranh thủ tận thu mặc dù năng suất vườn cây thấp. Những lý do này khiến việc triển khai tái canh gặp khó khăn, không đạt kế hoạch đề ra”, ông Quảng phân trần.
Về vấn đề tái canh khó khăn do nhiều nguyên nhân, tôi cho rằng trong đó có nguyên nhân do vườn cây tồn dư nhiều loại hóa chất từ thuốc sâu và phân vô cơ đã được sử dụng để đẩy tăng năng suất trong suốt thời gian qua.
Bên cạnh việc xử lý đất vì sâu bệnh hại, mong các nhà khoa học với điều kiện sẵn có xem việc xử lý tồn dư hóa chất trong đất để cây con thực sinh có thể phát triển tốt là 1 hướng để nghiên cứu, xác định các phương thức tái canh. Việc thực nghiệm của nông dân chắc chắn gặp nhiều khó khăn không thể đúc kết được.
>> https://giacaphe.com/25408/tai-canh-cay-ca-phe-mot-cach-nhin-moi-ve-van-de-cu/
Do giá cà thời gian gần đây khá cao, vì vậy người dân trồng cà phê mà ko tính đến điều kiện phù hợp với cây cà nên cứ chỗ nào có đất trống là trồng, dẫn đến tình trạng ko có nước để tưới, hạn hán như hiện nay đã có rất nhiều diện tích cà phê ko có nước tưới đã ảnh hưởng trực tiếp đến người dân là ko nhỏ. Thiết nghĩ bà con nào mà vườn cà ko chủ động được nguồn nước nhân cơ hội này nên chuyển đổi cây trồng khác phù hợp hơn.
Theo tôi chúng ta nên cưa sát mặt đất 20cm rồi ghép mau cho thu hoạch hơn là nhổ bỏ vì nhổ bỏ phải mất 2-3 năm trồng hoa màu để xử lý tuyến trùng rễ. Mất nhiều thời gian.
Ghép chồi cải tạo tuy nhanh được thu hoạch song chỉ áp dụng được đối với vườn cây có bộ rễ còn tốt, còn đối với vườn cây đã quá già cỗi và hỏng bộ rễ thì chỉ có cách duy nhất là nhổ bỏ trồng mới thôi.
Đúng vậy. Nếu cây già cỗi cưa sát 20cm, rồi cho máy múc đảo đất kết hợp với rãi phân hữu cơ, thì bộ rễ sẽ phục hồi và cây sẽ đâm chồi mạnh. Sau đó tiến hành ghép chồi TR13, cho quả rất to mà lại còn kháng bệnh rỉ sắt. Tôi đã áp dụng 5000m2 thành công với hình thức này vườn cây 30 năm tuổi. Vì khi cưa phục hồi kết hợp với phân hữu cơ rải đều và máy múc đảo đất giá 1.500.000vnd cho/1.000m2 múc sâu 0,6m, kết quả rất tốt. 3 năm sau 5000m2 thu hoạch được 2 tấn, năm thứ 4 3 tấn duy trì nhự vậy cho đến nay.
Vườn cà phê giống của viện trông đẹp ghê. Anh Vịnh cho hỏi giống đó có tên là gì, có phải là ghép mầm TR4-TR13 rồi hái trái làm giống không.
Chào bạn. Do không có điều kiện đến tận nơi để xem xét nên không tường tận. Nhưng chỉ qua hình thì đây là cà thực sinh giống chọn lọc của các vườn ươm ở Ea K’Mat. Ý bạn muốn hỏi là ghép mầm cải tạo cây rồi lấy trái của cây cải tạo đó để làm giống? Đó cũng là một cách để nhân giống nhanh hơn. Còn giống gì (TR4-TR13…?) thì do người chọn.
Anh Vịnh em ở Gia Lai rất muốn kinh doanh vườn ươm cây giống càphê mà ko biết lấy giống ở đâu tốt anh có thể chỉ cho em biết đc ko?
Bác K duông nói rất đúng. nhưng có điều kiện nhổ đi trồng gốc mít ghép ngọn 138 thì tốt hơn nó sẽ bền và năng suất cao ở thời kỳ kinh doanh
Tái canh cây cà phê đang gặp nhiều khó khăn do biến đổi khí hậu, đất đai thoái hóa; nhiễm sâu bệnh. Yêu cầu cần cây giống có chất lượng cao, kháng sâu bệnh tốt… Vậy theo anh chị, sử dụng cây cà phê ghép trên hai cây gốc ghép có mang lại hiệu quả gì không ạ?