Giá cà phê nhân ở khu vực Tây nguyên đã tăng lên 40.000 đồng/kg, cao nhất kể từ 14 năm qua. Nhờ giá cao, người trồng cà phê được “lên đời”, bù cho những năm trước giá cà phê lẹt đẹt.
Giá tăng cao nhưng cũng có người buồn vì đã lỡ bán khi giá còn ở mức thấp, trong khi các nhà quản lý thì lo lại bùng phát trồng cà phê, phá vỡ qui hoạch.
Xây nhà, sắm xe nhờ cà phê
Năm 2007, ông Phạm Văn Thiện (P.Lộc Phát, thị xã Bảo Lộc, Lâm Đồng) chăm sóc 3ha cà phê và thu hoạch được trên 10 tấn cà phê nhân. Trước tết nhiều người đến hỏi mua cà phê nhưng ông quyết để dành đến khi nào được giá mới bán. Nay nghe giá cà phê đang tăng cao, ông định bán để mua cho vợ chồng cậu con trai út chiếc ôtô.
Còn ông KSét (thôn 3, xã Tân Thượng, huyện Di Linh, Lâm Đồng) có 10ha cà phê và đã bán trước tết để mua một chiếc ôtô với giá 430 triệu đồng. Ông nói nhờ cà phê được giá nên ông đã xây được nhà, mua ôtô và sắm sửa các thứ cho gia đình… Tương tự, nhiều hộ dân ở huyện Krông Pak, Đắc Lắc cũng đang “lên đời” nhờ cà phê được giá.
Khi giá cà phê có xu hướng lên, người nông dân đã biết tính toán. Ông Phạm Văn Nhật (P.Lộc Phát, Bảo Lộc, Lâm Đồng) có đến 20ha cà phê và đã thu hoạch được gần 100 tấn cà phê trong năm 2007. Ông đã bán 20 tấn để chi dùng trong dịp Tết Mậu Tý vừa rồi với giá 25 triệu đồng/tấn, số còn lại ông đang “găm” chờ khi nào giá tăng lên trên 40 triệu đồng/tấn mới bán… Một số công ty phải nâng giá liên tục để thu mua cà phê xuất khẩu theo hợp đồng đã ký.
Tuy nhiên vẫn có hàng ngàn hộ trồng cà phê ở các huyện Lâm Hà, Đức Trọng, Di Linh (Lâm Đồng), Krông Pak, Krông Buk, Krông Ana, Ea Kar (Đắc Lắc)… trên Tây nguyên do quá khó khăn đã bán cà phê khi mức giá chỉ có 18 -25 triệu đồng/tấn từ tháng 7-2007 để trang trải nợ nần, mua vật tư, phân bón đầu tư tiếp vụ sau cho vườn cà phê.
Chi phí cao nhưng vẫn lãi lớn
Lo vỡ qui hoạch vì giá cao
Theo ông Nguyễn Văn Sinh – phó giám đốc Sở NN&PTNT Đắc Lắc, Đắc Lắc muốn giữ ổn định 175.000ha cà phê để đầu tư thâm canh chiều sâu. Nhưng trong năm 2007 cả tỉnh đã có thêm 3.000ha cà phê mới trồng ngoài kế hoạch.
Còn tỉnh Lâm Đồng không có chủ trương trồng mới nhưng năm qua cũng đã có thêm khoảng 4.000ha cà phê, nâng diện tích cà phê cả tỉnh lên 120.000ha. Ông Sinh lo ngại rằng: giá cà phê tăng cao có thể tái diễn phong trào tự phát trồng cà phê ở khắp nơi như mấy năm trước.
Ông Bùi Văn Thìn, phó giám đốc Công ty cà phê Thái Hòa, Lâm Đồng, cho biết: hiện nay giá vật tư, phân bón… cho cây cà phê tăng khoảng 70% so với cùng kỳ năm ngoái, chi phí nhân công tăng khoảng 20%, nhưng nếu có điều kiện đầu tư và biết tính toán, nắm bắt tình hình thị trường thì trồng cà phê vẫn có lời lớn. Chi phí cho 1ha cà phê trong thời kỳ kinh doanh hết khoảng 50 triệu đồng/năm. Nếu tính bình quân 1ha cà phê cho thu hoạch 3 tấn nhân thì mỗi năm người nông dân thu lãi 50-70 triệu đồng/ha nếu tính theo mức giá cà phê hiện nay.
Hiện nay hàng ngàn hộ dân ở Krông Pak đang phối hợp cùng các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh cà phê trên địa bàn đầu tư sửa chữa kênh thủy lợi Ea Nhái với trên 20km kênh mương tự chảy để đảm bảo nước tưới cho vụ cà phê 2008.
Theo các doanh nghiệp thu mua cà phê xuất khẩu trên Tây nguyên, ước tính sản lượng cà phê thu hoạch trong năm 2007 ở Tây nguyên là trên 850.000 tấn. Nhưng hiện số lượng cà phê thu mua được chỉ bằng khoảng 50% sản lượng cà phê hiện có, trong đó tỉnh Đắc Lắc mới chỉ thu mua được khoảng 130.000/350.000 tấn. Số còn lại chủ yếu là do các “đại gia” gồm các hộ trồng cà phê có điều kiện, các đại lý thu mua cà phê ở các địa phương… nắm giữ chờ đến “giờ vàng” mới bán ra.
Phải tính toán với giá thế giới
Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam (Vicofa), năm 2007 khu vực Tây nguyên có 465.000 ha cà phê với sản lượng dự kiến đạt khoảng 1,1 triệu tấn. Nhưng do thời tiết không thuận lợi như mưa kéo dài hoặc xuất hiện sương muối khi cây cà phê vừa ra hoa khiến sản lượng cà phê sụt giảm 20-30% so với niên vụ trước. Cá biệt có nơi giảm đến 40%, nhiều hộ ở các vùng sâu vùng xa chỉ thu hoạch được khoảng 1/3 sản lượng dự kiến. Do vậy cả khu vực chỉ thu hoạch được chừng 850.000 tấn, giảm 250.000 tấn so với kế hoạch, trong đó riêng Đắc Lắc giảm gần 110.000 tấn. Đây chính là nguyên nhân giá cà phê năm nay tăng cao.
Nhiều chuyên gia dự báo tình trạng “găm” hàng chờ giá như hiện nay có thể đẩy giá cà phê lên trên 40 triệu đồng/tấn trong thời gian tới. Tuy nhiên, theo Vicofa, các doanh nghiệp nên tính toán giá thu mua cà phê phù hợp với nhu cầu thị trường quốc tế vì đến đầu tháng 5-2008 các nước Nam Mỹ vào mùa thu hoạch cà phê nên giá cà phê sẽ không còn ở mức cao như hiện nay.
