Không nên chặt bỏ cà phê trong thời điểm này

Thời gian qua, giá cà phê trên thị trường liên tục rớt giá khiến cho nông dân và các doanh nghiệp kinh doanh cà phê gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên ông Đỗ Hà Nam – Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam (Vifoca), Giám đốc Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Intimex Hochiminh, cho biết: Nông dân không nên chặt bỏ diện tích cà phê trong thời điểm hiện nay; nên bình tĩnh và hợp tác trong việc bán hàng với đối tác nước ngoài.

Ông Đỗ Hà Nam – Giám đốc Intimex HCM, phó chủ tịch Vicofa

Ông Đỗ Hà Nam cho biết: Thông thường, giá cà phê lên hay xuống phụ thuộc vào quy luật cung cầu. Nguồn cung lớn thì giá sẽ hạ và nguồn cung ít thì giá tăng. Tuy nhiên, năm nay có một nghịch lý là sản lượng cà phê giảm 20 – 30% nhưng giá bán trên thị trường lại liên tục rớt giá. Cà phê của Việt Nam chủ yếu được giao dịch tại sàn cà phê Luân Đôn theo phương thức bán trừ lùi. Do đó, giá cà phê của nước ta phụ thuộc nhiều vào thị trường kỳ hạn này. Nguyên nhân khiến cho giá cà phê xuống thấp là do các nhà đầu cơ đã kìm giá xuống.

– Không chỉ cà phê mà thời gian gần đây, các mặt hàng nông sản khác như gạo, hạt tiêu, dưa hấu… cũng nằm trong tình trạng rớt giá. Vậy theo ông, thực trạng trên cho thấy có nguyên nhân nào từ vấn đề quy hoạch cây trồng hay không?

Ông Đỗ Hà Nam: Có. Khi mà giá sản phẩm tăng thì nông dân thường mở rộng diện tích, dẫn đến nguồn cung nhiều. Điều đó tác động trở lại giá thị trường, gây áp lực làm giảm giá bán. Hơn nữa, tuy có mở rộng diện tích nhưng nông dân Việt Nam thường không bán sản phẩm chất lượng cao mà chủ yếu là cà phê xô (có cả ba cỡ hạt: to, vừa và nhỏ) do đó rất dễ bị ép giá.

Có ý kiến cho rằng, các nhà hoạch định chính sách đứng ngoài cuộc là không đúng. Thực chất do đặc thù cơ chế ngành nông nghiệp của Việt Nam là người nông dân được làm chủ trên mảnh ruộng của mình. Họ có quyền trồng cây gì trên mảnh đất canh tác đó. Thời điểm này, ở một số địa phương cũng đã xuất hiện tình trạng người nông dân chặt bỏ diện tích cây cà phê. Tuy nhiên, ý kiến trên cũng muốn nhấn mạnh rằng: Các nhà hoạch định chính sách nên cảnh báo cho người dân về tác hại của việc đầu tư trồng quá nhiều một loại cây nào đó. Các cơ quan chính sách Nhà nước, ngành nông nghiệp, chính quyền địa phương và phía doanh nghiệp cần cung cấp thông tin tốt hơn về quy hoạch cây trồng và thị trường để cho nông dân nắm bắt được. Từ đó nâng cao nhận thức và có hướng đi đúng đắn hơn.

Hiện tại thì diện tích trồng cà phê nước ta vào khoảng 500.000ha. Về lâu dài, nên giữ ổn định diện tích này chứ không nên tiếp tục đầu tư mở rộng ồ ạt nữa. Đồng thời tập trung phát triển diện tích cà phê sạch, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng.

– Theo ông, việc rớt giá đã kéo theo những hệ lụy gì cho người trồng cà phê hiện nay. Với tư cách là Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê ca cao, ông có lời khuyên gì để đảm bảo lợi ích cho người nông dân trước diễn biến của thị trường?

Ông Đỗ Hà Nam: Hiện nay, người trồng cà phê đang trong mùa phải bơm nước tưới. Do vậy họ sử dụng khá nhiều xăng dầu, điện trong khi đó, giá xăng dầu và điện đều tăng khiến cho người nông dân gặp quá nhiều khó khăn. Còn về phía doanh nghiệp thì cũng phải tăng chi phí vận tải và gặp nhiều khó khăn về vốn.

Do đó, trong hoàn cảnh hiện nay thì các doanh nghiệp không nên bán hàng theo phương thức trừ lùi mà nên bán Outline, giao hàng thì nhận hết tiền, thuận mua vừa bán để giảm thiểu rủi ro sức ép về giá của thị trường; không nên bán kỳ hạn dài, giao hàng quá xa; không nên bán ra ồ ạt sẽ phải chịu ép giá. Các doanh nghiệp cũng nên bình tĩnh cùng nhau hợp tác hành động. Về phía người nông dân thì nên bình tĩnh trong việc bán cà phê. Đặc biệt, không nên chặt bỏ diện tích cà phê, dẫn đến mất tính ổn định trong những năm tới.

Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ vốn giúp doanh nghiệp tạm trữ cà phê, ổn định tâm lý cho người dân. Cùng với đó, nhanh chóng hoàn chỉnh hệ thống bảo hiểm nông nghiệp để hạn chế rủi ro cho người nông dân. Đặc biệt, một giải pháp thiết thực hiện nay theo tôi là cần có sự tiếp xúc, hợp tác với các nước cùng sản xuất cà phê, các hiệp hội cà phê của các nước để cùng thống nhất trong hành động. Như vậy sẽ làm cho thị trường ổn định hơn giảm thiểu sự ép giá từ phía nhà đầu cơ.

– Vừa qua để bình ổn thị trường, Vifoca có đề xuất thu mua tạm trữ 200.000 tấn cà phê cho nông dân. Giải pháp này đã mang lại hiệu quả như thế nào đối với thị trường cà phê hiện nay?

Ông Đỗ Hà Nam: Việc giữ cà phê lại là một liệu pháp can thiệp vào thị trường, tác động đến tâm lý của cả người sản xuất, người bán lẫn người mua hàng. Khi tạm trữ thành công sẽ tạo được tâm lý tốt trên thị trường. Nông dân và các doanh nghiệp không còn bán ra ồ ạt, giảm sức ép trên thị trường kỳ hạn và ngăn chặn đà rớt giá hiện nay. Tôi nghĩ trong thời gian qua, Việt Nam đang có cách làm rất tốt. Sau khi có thông tin về gói hỗ trợ 200.000 tấn cà phê thì giá bán trên thị trường đã chững lại, không còn suy giảm nhiều như thời gian trước. Nếu làm tốt việc hỗ trợ này, chắc chắn thời gian tới, thị trường cà phê sẽ ổn định hơn, người nông dân sẽ được hưởng lợi.

Thắng Văn – Kinh tế & Dô thị