Dù đã tìm nhiều cách ứng phó nhưng trong giao thương với đối tác Trung Quốc, các doanh nghiệp Việt Nam thường ở thế bấp bênh, rủi ro cao.
Đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu, chẳng hạn như vỏ ruột xe, Trung Quốc áp thuế rất cao, lên đến 30%. Do đó, hàng Việt Nam thâm nhập thị trường này theo đường chính thức rất khó. Đa số doanh nghiệp (DN) Việt Nam đành chọn phương án bán trọn gói cho thương lái Trung Quốc với giá rẻ hơn đến 50% so với giá bán tại Hoa lục. Chính vì lẽ đó, các DN Việt Nam không quản lý được hàng của mình.
“Sống chung với lũ”!
Khi giao dịch, thương nhân Trung Quốc thường chấp nhận mọi điều kiện do đối tác đưa ra, giá nào cũng chịu nhưng khi giao hàng thì bắt đầu tìm mọi cách gây trở ngại nhằm ép giá hoặc buộc DN Việt Nam bán chịu. Trong hầu hết các phi vụ làm ăn, thương nhân Trung Quốc đều thắng thế.
Ông Lê Văn Trí, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghiệp Cao su miền Nam (Casumina), cho biết vì phía Trung Quốc đánh thuế cao nên hàng của Casumina chỉ có thể giao dịch mậu biên, nên khi hàng Casumina bị làm giả, công ty không thể nào kiểm soát nổi mà có biết cũng chẳng làm gì được. Theo ông Phạm Ngọc Ảnh, Giám đốc kinh doanh thị trường Đông Dương – Công ty Kềm Nghĩa, khi biết sản phẩm của Kềm Nghĩa bị đối tác làm giả tại Trung Quốc, công ty không thể kiện cáo gì được vì chưa kịp làm thủ tục đăng ký bảo hộ sở hữu thương hiệu tại đây. “Chúng tôi đành phải chấp nhận “sống chung với lũ” bằng cách thay đổi bao bì, mẫu mã và nhanh chóng mang hồ sơ đi đăng ký mới” – ông Ảnh cho biết.
Nắm đằng lưỡi
Ông Nguyễn Lâm Viên, Tổng Giám đốc Công ty Vinamit – Phó Chủ tịch Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao, khuyến cáo: “Muốn xâm nhập thị trường Trung Quốc, trước hết phải lo thủ tục đăng ký bảo hộ sở hữu thương hiệu, cả tiếng Việt lẫn tiếng Hoa, đồng thời thuê luật sư hỗ trợ pháp lý, theo dõi thị trường để nếu bị lấy cắp nhãn hiệu thì có thể phát hiện sớm mà xử lý”.
Một số chủ DN đã bán hàng sang thị trường Trung Quốc chia sẻ kinh nghiệm: Không nên làm ăn qua trung gian mà phải làm trực tiếp với đối tác, đồng thời luôn đề phòng mọi bất trắc bởi thương nhân Trung Quốc thường hứa rất nhiều nhưng thực hiện chẳng bao nhiêu, thậm chí “giở quẻ” bất cứ lúc nào chỉ vì lợi nhuận. Đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng khuyến cáo: Bán hàng sang Trung Quốc phải ràng buộc bằng hợp đồng, càng chi tiết càng tốt. Trước khi giao hàng, nên yêu cầu phía Trung Quốc thanh toán trước một phần tiền để phòng khi họ đột ngột thông báo ngưng lấy hàng, tuyệt đối không bán chịu.
Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao sẽ tổ chức chuyến khảo sát thị trường Trung Quốc cho các DN Việt Nam vào tháng 5-2012 để tìm kiếm cơ hội kinh doanh, tiếp cận những kênh phân phối, trực tiếp gặp gỡ các đối tác sản xuất, nhà tư vấn thương mại…
