Đắk Lắk: Lễ mừng cơm mới của đồng bào Xê Đăng

Sau một năm làm lụng vất vả, đúng ngày đầu tiên của năm mới, đồng bào Xê Đăng buôn Kon H’ring, xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar tưng bừng tổ chức Lễ mừng cơm mới. Lễ mừng cơm mới là lễ hội quan trọng nhất và lớn nhất trong năm của người Xê Đăng. Lễ do cả buôn cùng đứng ra tổ chức.

Tại buổi lễ, già làng của buôn báo cáo với Yang về tình hình sản xuất của người dân trong buôn một năm qua, gửi đến Yang những lễ vật mà bà con tự sản xuất, đánh bắt được như cơm lam làm từ lúa nếp tự trồng, cá suối nướng, thịt gà, thịt heo… và cầu mong Yang tiếp tục ủng hộ, giúp mưa thuận gió hòa để công việc sản xuất được thuận lợi, bà con có cuộc sống no đủ, mọi người đoàn kết…

Trong lễ mừng cơm mới của đồng bào Xê Đăng, buôn Kon H’ring có một món ăn không thể thiếu là thịt chuột nướng; chuột nướng dâng lên Yang phải là chuột đồng hoặc chuột rừng chuyên ăn lúa, bắp… Theo quan niệm của người Xê Đăng, chuột là kẻ thù của lúa, chúng thường xuyên phá hoại mùa màng nên chúng phải bị bắt và giết thịt tế lên Yang, nhờ Yang bảo vệ mùa màng. Là lễ hội lớn, quan trọng do cả buôn cùng tổ chức, nên từ sáng sớm, các gia đình đã thức dậy để chuẩn bị các món ăn như cơm lam, thịt heo nướng trong ống tre, số lượng ít nhiều tùy vào điều kiện kinh tế từng gia đình, nhưng bắt buộc gia đình nào cũng phải có. Rượu cần thì cứ 7 gia đình cùng nhau góp 1 ché.

Đúng giờ tốt theo quy định của buôn, các gia đình  mang lễ vật ra nhà văn hóa buôn bày biện, sau đó, già làng đứng ra làm lễ cúng và mời Yang cùng về ăn cơm mới. Sau khi già làng làm lễ xong, cả buôn không phân biệt, già trẻ, lớn bé sẽ cùng nhau ăn cơm mới, uống rượu cần và múa hát, uống đến khi nào rượu trong ché nhạt, đến say mới về…

Những hình ảnh tại Lễ mừng cơm mới của đồng bào Xê Đăng, buôn Kon H’ring:

Từ sáng sớm, người dân trong buôn đã thức dậy để làm các món ăn. Phụ nữ lo chuẩn bị món cơm lam…
Từ sáng sớm, người dân trong buôn đã thức dậy để làm các món ăn. Phụ nữ lo chuẩn bị món cơm lam…
Ống cơm được nướng chín…
Ống cơm được nướng chín…
… lột bỏ lớp vỏ cháy đen ở ngoài trước khi mang ra nhà văn hóa buôn
… lột bỏ lớp vỏ cháy đen ở ngoài trước khi mang ra nhà văn hóa buôn
Đàn ông thì lo chuẩn bị món thịt heo nướng…
Đàn ông thì lo chuẩn bị món thịt heo nướng…
Nhồi thịt vào trong ống tre…
Nhồi thịt vào trong ống tre…
Thịt heo còn được chia thành từng xâu nhỏ để phần cho những người già yếu, con trẻ không thể ra nhà văn hóa buôn tham dự lễ mừng lúa mới được.
Thịt heo còn được chia thành từng xâu nhỏ để phần cho những người già yếu, con trẻ không thể ra nhà văn hóa buôn tham dự lễ mừng lúa mới được.
Trong Lễ mừng cơm mới của người Xê Đăng, buôn Kon H'ring không thể thiếu món thịt chuột đồng nướng. Dâng lên Yang phải là thịt kẻ chuyên phá hoại mùa màng...
Trong Lễ mừng cơm mới của người Xê Đăng, buôn Kon H’ring không thể thiếu món thịt chuột đồng nướng. Dâng lên Yang phải là thịt kẻ chuyên phá hoại mùa màng…

Trong khi các gia đình lo chuẩn bị các món ăn, thì ngoài nhà văn hóa buôn công tác chuẩn bị như: bày biện bàn lễ cúng; buộc rượu cần; mang các vật dụng cối, chày giã gạo chuẩn bị cho phần thi giã gạo cũng được tiến hành khẩn trương.

Chuẩn bị đàn T'rưng cho các tiết mục văn nghệ
Chuẩn bị đàn T’rưng cho các tiết mục văn nghệ
Các gia đình mang rượu cần ra góp lễ mừng cơm mới
Các gia đình mang rượu cần ra góp lễ mừng cơm mới
Rượu cần
Rượu cần được buộc vào các bàn ăn…
Buộc rượu cần vào bàn lễ…
Buộc rượu cần vào bàn lễ…

Chuẩn bị cho phần thi giã gạo, một nghi thức không thể thiếu trong lễ hội. Góp cối…
Chuẩn bị cho phần thi giã gạo, một nghi thức không thể thiếu trong lễ hội. Góp cối…

Góp chày…
Góp chày…

Góp Nia…
Góp Nia…
Nấu nướng xong, các món ăn sẽ được gùi ra bày biện tại nhà văn hóa buôn
Nấu nướng xong, các món ăn sẽ được gùi ra bày biện tại nhà văn hóa buôn
Bàn lễ vật cúng Yang...
Bàn lễ vật cúng Yang…
... Đội văn nghệ của buôn sẽ diễn tấu cồng chiêng và múa mời khách vào tham dự lễ hội. Họ đi vòng quay cây nêu và bàn lễ sau đó về chỗ ngồi
… Đội văn nghệ của buôn sẽ diễn tấu cồng chiêng và múa mời khách vào tham dự lễ hội. Họ đi vòng quay cây nêu và bàn lễ sau đó về chỗ ngồi

Sau khi ổn định, mọi người sẽ im lặng nghe già làng của buôn là A Viết làm lễ cũng mời Yang về ăn cơm mới và tiếp tục phù hộ cho buôn trong năm tới
Sau khi ổn định, mọi người sẽ im lặng nghe già làng của buôn là A Viết làm lễ cũng mời Yang về ăn cơm mới và tiếp tục phù hộ cho buôn trong năm tới
Già làng sẽ tự tay rót rượu cần, bóc cơm mới để mời mọi người…
Già làng sẽ tự tay rót rượu cần, bóc cơm mới để mời mọi người…
Sau khi già làng làm xong lễ, mọi người trong buôn không kể già trẻ, lớn bé, khách chủ... cùng ăn cơm, uống rượu chung vui ngày lễ hội...
Sau khi già làng làm xong lễ, mọi người trong buôn không kể già trẻ, lớn bé, khách chủ… cùng ăn cơm, uống rượu chung vui ngày lễ hội…

Ai ai cũng được uống rượu cần…
Ai ai cũng được uống rượu cần…

Uống đến khi nào rượu nhạt, say thì về…
Uống đến khi nào rượu nhạt, say thì về…
Bà mẹ trẻ cũng dốc cạn ly rượu cần…
Bà mẹ trẻ cũng dốc cạn ly rượu cần…

Xen lẫn trong phần ăn uống, lễ mừng cơm mới còn diễn ra các tiêt mục văn nghệ và các trò chơi gắn liền với công việc sản xuất nông nghiệp hàng ngày.

Múa tái hiện lại nghi lễ đâm trâu…
Múa tái hiện lại nghi lễ đâm trâu…

Múa, hát Mừng gặt lúa đông xuân…
Múa, hát Mừng gặt lúa đông xuân…

Phần thi giã gạo giữa các đội trong buôn sôi động, đồng thời tái hiện lại quá trình sản xuất nông nghiệp
Phần thi giã gạo giữa các đội trong buôn sôi động, đồng thời tái hiện lại quá trình sản xuất nông nghiệp
Gạo sau khi được giã thì đổ ra nia để sảy. Các đội tranh tài với nhau quyết liệt
Gạo sau khi được giã thì đổ ra nia để sảy. Các đội tranh tài với nhau quyết liệt

Gạo sau khi giã, sảy xong thì được mang tới bàn để già làng và những người cao tuổi trong buôn chấm. Đội nào giã nhanh, gạo trắng sạch thì thắng cuộc
Gạo sau khi giã, sảy xong thì được mang tới bàn để già làng và những người cao tuổi trong buôn chấm. Đội nào giã nhanh, gạo trắng sạch thì thắng cuộc

Lễ hội còn sôi động với các phần thi đẩy gậy, gậy bắt buộc phải là chiếc chày giã gạo
Lễ hội còn sôi động với các phần thi đẩy gậy, gậy bắt buộc phải là chiếc chày giã gạo

Thi kéo co bằng sợi dây thừng rất nhỏ, qua đó thể hiện sự dẻo dai cùng sức khỏe cơ bắp của những người con trai làm nông nghiệp

Trẻ con buôn Kon H’ring háo hức với lễ mừng cơm mới…

Nụ cười lễ hội…
Nụ cười lễ hội…

Lễ mừng lúa mới do buôn Kon H’ring tự đứng ra tổ chức và duy trì hàng năm nhưng đã thu hút được rất nhiều người từ khắp nơi trong huyện, tỉnh về tham gia rất đông.
Bình luận

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.

Tin đã đăng