Theo ông Nguyễn Văn Hai, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông Đắk Song thì hiện tại, toàn huyện có hơn 17.000 ha cà phê. Thời gian qua, do chạy theo số lượng nên người dân đã tập trung đầu tư ở mức cao nhất về phân bón và tưới nước nhiều để tăng nhanh năng suất. Thực trạng này đã khiến cho chi phí đầu tư phân bón cao hơn qui trình khuyến cáo từ 10- 23%, bón phân hóa học cho cà phê chưa cân đối và còn việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật thì tràn lan.
Thêm vào đó, quy trình kỹ thuật hái cà phê hầu như không được tuân thủ trong quá trình thu hoạch, vì nhiều lý do nên nông dân đã thu hái cả quả xanh lẫn quả chín dẫn đến nguyên liệu thiếu ổn định, ảnh hưởng đến chất lượng chế biến cà phê. Do vậy, để hạn chế tình trạng trên, từ cuối năm 2009, Công ty Nestlé Việt Nam phối hợp với ngành nông nghiệp địa phương triển khai Chương trình sản xuất cà phê bền vững theo Bộ tiêu chuẩn 4C (bộ nguyên tắc chung cho cộng đồng cà phê thế giới).
Bộ tiêu chuẩn này tập trung vào 3 phương diện: xã hội, môi trường và kinh tế. Có nghĩa là, việc trồng cà phê phải đúng theo quy trình, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón gây lãng phí, ảnh hưởng tới môi trường sản xuất và khó tiêu thụ sản phẩm. Để triển khai có hiệu quả chương trình sản xuất cà phê an toàn, thời gian qua các doanh nghiệp đã tổ chức mô hình trình diễn, các đợt tập huấn và tăng cường công tác tuyên truyền, để người trồng cà phê hiểu và chung tay cùng xây dựng ngành sản xuất kinh doanh và chế biến cà phê bền vững.
Thực tế cho thấy, nếu áp dụng đúng theo các bước của bộ tiêu chuẩn 4C đưa ra, người nông dân không chỉ hạn chế được tình trạng lãng phí các loại nông dược, phân bón, nguồn nước tưới, hạ giá thành đầu tư…, mà còn nâng cao được chất lượng cà phê nguyên liệu.
Xã Nam Bình là một trong những địa phương triển khai khá hiệu quả việc sản xuất cà phê theo Bộ tiêu chuẩn 4C. Nhiều hộ nông dân do được tham gia vào chương trình nên trình độ canh tác cũng như sản lượng trên một diện tích đất được nâng lên rõ rệt.
Ông Nguyễn Văn Lãng ở thôn 8 phấn khởi cho biết: “Trước đây, hơn 1 ha cà phê của gia đình tôi chỉ đạt năng suất ở mức 1,5- 2 tấn. Tuy nhiên, sau khi đăng ký tham gia chương trình sản xuất cà phê theo bộ tiêu chuẩn, tôi được biết về các quy trình sản xuất cà phê cũng như kỹ thuật chăm sóc nên năng suất cà phê đạt cao hơn hẳn. Như vụ vừa rồi, gia đình tôi thu được gần 4 tấn”. Còn ông Nguyễn Văn Dũng ở cùng thôn thì cho hay: “Tôi thích nhất là khi tham gia chương trình được tham dự nhiều lớp tập huấn kỹ thuật. Giờ đây, tôi đã nắm chắc được tất cả các khâu chăm sóc từ cách bón phân, tưới nước, cắt cành, tạo tán, thu hoạch… Khi thực hiện đúng các quy trình, tôi thấy chi phí giảm hơn hẳn so với cách chăm sóc truyền thống trước đây. Hơn nữa, qua chương trình tôi còn biết vận dụng các phụ phẩm từ vỏ cà phê để chế biến thành phân hữu cơ, bón cho cây trồng vừa giảm chi phí mua phân bón hóa học vừa giảm ô nhiễm môi trường”.
Theo Công ty TNHH Hoàng Phong, đại lý đại diện thu mua cà phê của Công ty Nestlé Việt Nam tại Đắk Song thì các hộ tham gia chương trình đều đã biết tuân thủ các nguyên tắc theo Bộ tiêu chuẩn nên chất lượng cà phê tương đối cao hơn. Ngoài việc thu mua cà phê theo giá thị trường, theo cam kết, đối với những hộ được cấp chứng nhận quy chuẩn 4C, Công ty cũng đã hỗ trợ giá cho người dân thêm 200 đồng/kg. Từ những chính sách ưu đãi đó nên người nông dân thực hiện tốt việc mua bán với công ty.
Cũng theo ông Hai thì hiện tại, toàn huyện có hơn 450 hộ được cấp chứng nhận quy chuẩn 4C, với trên 1.000 ha cà phê và có khoảng 1.000 hộ dân khác đã đăng ký thực hiện chương trình. Các nông hộ đều tỏ ra phấn khởi vì những lợi ích mà chương trình mang lại. Đồng thời, mô hình sản xuất cà phê có chứng nhận theo hướng sản xuất bền vững đã giúp cho người dân nhận thấy một tương lai sáng sủa hơn cho sản phẩm của địa phương trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên thị trường cà phê toàn cầu.
Mình cũng ở huyện Đắk Song mà xã Nâm N’Jang, sao xã mình không thấy triển khai cái này nhỉ?