Đắk Lắk được mệnh danh là “thủ phủ” cà phê Việt Nam, bởi diện tích và sản lượng luôn đứng đầu cả nước. Nhiều năm qua, cà phê là nông sản chủ lực trong cơ cấu kinh tế, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản phẩm xã hội và kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Đắk Lắk đang xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới.
Cà phê là loại nông sản đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế-xã hội, đem lại nguồn sinh kế cho người dân, nhất là vùng Tây Nguyên nói chung và tỉnh Đắk Lắk nói riêng.
Cây trồng chủ lực
Hiện trên địa bàn Đắk Lắk có hơn 213 nghìn ha cà phê, chiếm diện tích nhiều nhất trong các loại cây công nghiệp của tỉnh. Với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu, thời tiết phù hợp và được chăm sóc tốt, nên sản lượng và chất lượng cà phê Đắk Lắk ngày càng tăng. Niên vụ 2022-2023, năng suất đạt 26,3 tạ/ha, tổng sản lượng hơn 526 nghìn tấn, tăng 17,8 nghìn tấn so với niên vụ trước.
Phần lớn diện tích cà phê ở Đắk Lắk do nông dân tự trồng, chăm sóc và quản lý. Giai đoạn 1990-2000, giá cà phê luôn ở mức cao nên người dân các vùng trọng điểm cà phê, như huyện Cư M’gar, Krông Pắc, Krông Búk, Krông Năng, Ea H’leo, thị xã Buôn Hồ… trở nên khá giả, bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc.
Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết ngày càng cực đoan và giá cà phê trên thị trường thiếu ổn định khiến việc sản xuất cà phê không còn thuận lợi như trước đây, nhưng nông dân ở “thủ phủ” cà phê vẫn gắn bó với cây trồng chủ lực này.
Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết ngày càng cực đoan và giá cà phê trên thị trường thiếu ổn định khiến việc sản xuất cà phê không còn thuận lợi như trước đây, nhưng nông dân ở “thủ phủ” cà phê vẫn gắn bó với cây trồng chủ lực này.
Ông Nguyễn Văn Thu ở xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin chia sẻ: “Dù việc sản xuất cà phê không nhiều thuận lợi như trước. Tuy nhiên, ở vùng đất này không thể phá bỏ cây cà phê để trồng các loại cây khác, bởi cà phê vẫn là cây trồng chủ lực và bền vững nhất”.
Để nâng cao năng suất, chất lượng cà phê phục vụ xuất khẩu và nâng cao đời sống của nhân dân, trong những năm qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thông tỉnh Đắk Lắk đã triển khai nhiều giải pháp quan trọng, như đẩy mạnh việc tổ chức sản xuất cà phê bền vững có chứng nhận 4C, UTZ Certifed, RFA, FLO; sản xuất cà phê có chỉ dẫn địa lý và tiếp tục chương trình tái canh cà phê, phấn đấu trong giai đoạn 2021-2025, tổng diện tích tái canh hơn 24,4 nghìn ha…Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến để nâng cao giá trị sản phẩm cà phê.
Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 255 cơ sở chế biến cà phê, tổng sản lượng chế biến hằng năm khoảng 469 nghìn tấn, gồm cà phê nhân 430 nghìn tấn, cà phê bột 30 nghìn tấn và cà phê hòa tan.
Theo Phó Giám đốc Sở Công thương Đắk Lắk Huỳnh Ngọc Dương, niên vụ cà phê 2022-2023, địa phương xuất khẩu hơn 394 nghìn tấn cà phê, tăng 49,7 nghìn tấn so niên vụ trước, chiếm tỷ trọng 23% của xuất khẩu cà phê cả nước; kim ngạch xuất khẩu đạt 819 triệu USD, tăng hơn 227 triệu USD, tỷ trọng xuất khẩu chiếm 21% so với cả nước.
Đến nay, cà phê Đắk Lắk đã xuất khẩu đến 64 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trong đó, Nhật Bản tiếp tục là thị trường lớn nhất, với kim ngạch hơn 117,9 triệu USD, tiếp đến là Italia 72 triệu USD và 21 quốc gia, vùng lãnh thổ đạt kim ngạch trên 10 triệu USD.
Đến nay, cà phê Đắk Lắk đã xuất khẩu đến 64 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trong đó, Nhật Bản tiếp tục là thị trường lớn nhất, với kim ngạch hơn 117,9 triệu USD, tiếp đến là Italia 72 triệu USD và 21 quốc gia, vùng lãnh thổ đạt kim ngạch trên 10 triệu USD.
Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên xuất nhập khẩu 2/9 Đắk Lắk (Simexco DakLak) là doanh nghiệp xuất khẩu cà phê lớn nhất tỉnh Đắk Lắk, với sản lượng thu mua và xuất khẩu hơn 106 nghìn tấn cà phê nhân, doanh thu hơn 6.500 tỷ đồng/năm.
Ông Lê Đức Huy, Tổng Giám đốc công ty thông tin, từ năm 2009, công ty đã hợp tác với 40.000 nông dân trồng cà phê và các hợp tác xã tại Đắk Lắk và các tổ chức xây dựng vùng nguyên liệu, giúp đỡ nông dân trong việc tiếp cận hướng canh tác bền vững, kỹ thuật, quy trình sơ chế cà phê chất lượng cao, ứng phó với biến đổi khí hậu và nâng cao thu nhập. Công ty cũng tiên phong phát triển cà phê đặc sản Việt Nam, đồng hành cùng Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột tổ chức thành công 5 cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam Amazing Cup, mở ra thị trường mới cho cà phê Việt Nam, tăng giá trị sản phẩm…
“Với sự nỗ lực của nông dân và doanh nghiệp, cà phê Việt Nam đang dần khẳng định được giá trị, chất lượng, từng bước nâng tầm thương hiệu cà phê Việt Nam trên thị trường thế giới”, ông Huy chia sẻ.
Hiện Simexco DakLak đã giới thiệu và xuất bán thành công cho nhiều nhà rang xay thế giới, như Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Hà Lan, Pháp, Italia, Mỹ, Canada và Australia…
Cà phê Robusta Đắk Lắk đã được sử dụng trong các cuộc thi Barista vô địch thế giới, khẳng định chất lượng cà phê Robusta Đắk Lắk, thương hiệu cà phê Việt Nam ngon hàng đầu trên thế giới.
Điểm đến của cà phê thế giới
Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tuấn Hà khẳng định: Đắk Lắk được mệnh danh là “Thủ phủ cà phê của Việt Nam”, có diện tích và sản lượng lớn nhất cả nước, riêng sản lượng chiếm hơn 30%. Tỉnh đang hướng đến xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới. Điều này thể hiện rõ trong chủ đề của Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 năm 2023 diễn ra từ ngày 10 đến 14/3. Lễ hội có quy mô cấp quốc gia, được tổ chức định kỳ 2 năm một lần để quảng bá, nâng tầm giá trị cà phê Việt Nam; tôn vinh người trồng, chế biến và kinh doanh cà phê.
Qua 8 lần tổ chức, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột đã trở thành sự kiện nổi bật của ngành cà phê Việt Nam, có ảnh hưởng lớn và để lại ấn tượng tốt đẹp với người dân, du khách trong nước và quốc tế.
Đây là Lễ hội có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, hình thức thể hiện theo xu hướng hội nhập quốc tế, phong cách hiện đại, làm nổi bật chủ đề “Buôn Ma Thuột-Điểm đến của cà phê thế giới”.
Phát biểu tại lễ khai mạc Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 diễn ra vào tối 10/3, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang khẳng định: Buôn Ma Thuột là thành phố chiến lược của vùng Tây Nguyên, hội tụ các yếu tố về cảnh quan thiên nhiên, giá trị lịch sử, giàu bản sắc văn hóa, được Đảng, Nhà nước quan tâm với nhiều chính sách đầu tư phát triển, hướng tới mục tiêu trở thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên và là “Thành phố cà phê của thế giới” theo Kết luận số 67-KL/TW ngày 16/12/2019 của Bộ Chính trị. Đây là cơ hội và cũng là điều kiện thuận lợi mà Đảng, Nhà nước dành cho Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thành phố Buôn Ma Thuột và tỉnh Đắk Lắk. Vì vậy, tỉnh Đắk Lắk tiếp tục nỗ lực hơn nữa, tăng cường đổi mới, phát huy tính chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, khắc phục khó khăn, tận dụng các tiềm năng, lợi thế và cơ hội để phát triển mạnh mẽ, xứng đáng là đầu tàu kinh tế của khu vực Tây Nguyên.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Buôn Ma Thuột Vũ Văn Hưng cho biết: Thực hiện Kết luận số 67-KL/TW ngày 16/12/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 103/NQ-CP ngày 9/7/2020 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận 67, Chính phủ và Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk giao Ủy ban nhân dân thành phố Buôn Ma Thuột chủ trì xây dựng “Đề án phát triển thương hiệu thành phố Buôn Ma Thuột trở thành “Thành phố cà phê của thế giới”, phát triển du lịch theo hướng sinh thái, khai thác các giá trị văn hóa địa phương gắn với các di tích quốc gia.
Bên cạnh đó, Quốc hội ra Nghị quyết số 72/2022/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Đây là cơ hội lớn và nguồn lực quan trọng để hiện thực hóa tầm nhìn xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên theo Kết luận 67 của Bộ Chính trị và nỗ lực kiến tạo Buôn Ma Thuột trở thành thành phố cà phê tầm cỡ thế giới.
Hiện nay, thành phố Buôn Ma Thuột đang phối hợp các sở, ban, ngành của tỉnh Đắk Lắk và các bộ, ngành Trung ương khẩn trương xây dựng đề án để sớm trình Chính phủ phê duyệt và triển khai thực hiện.
>> Tròn 100 năm cây cà phê đến với Đắk Lắk
NGUYỄN CÔNG LÝ / Báo Nhân Dân (https://nhandan.vn/dak-lak-thu-phu-ca-phe-viet-nam-post775316.html)
