Một cái tết buồn vì cà phê mất mùa, rớt giá. Cà phê tiếp tục rớt giá trong những ngày qua khiến nhiều người dân ở Đăk Nông phải cắn răng bán cà phê để chuẩn bị dầu, phân… tưới cà phê mùa khô.
Đi dọc những con đường đất đỏ vào rẫy cà phê trong những ngày này, chúng tôi thấy được sự hối hả của người dân đang kéo dây, kéo máy đi tưới, mặc cho giá dầu, giá xăng tiếp tục tăng cao. “Trước tết trời tưới cho một đợt nên mới “hoãn” được đến bây giờ – ông Nguyễn Văn Thanh (41 tuổi) nói – Cà phê héo quá rồi, không tưới kịp thì cây sẽ khô lá, rụng trái non, thân trọc”.
Rẫy ông Thanh có 4.000 cây cà phê, tưới hai máy và thuê thêm hai nhân công để tưới cả ngày đêm. Để bảo đảm lượng nước tưới vào mùa khô cho cây cà phê thì phải tưới 100 lít nước/cây. Lần thứ nhất có bón phân để nuôi trái nhỏ. “Dầu đắt quá mình chỉ tưới khoảng một nửa hố cà phê thôi. Cà phê rớt giá, chi phí đầu tư tăng cao, tính như năm nay đầu tư cho cây cà phê là lỗ”, ông Thanh cho biết thêm.
Chờ mãi không thấy “lộc đầu năm” nên dù đắt rẻ người dân cũng mua dầu, phân kéo dây, máy vào rẫy “cứu cà phê”. Đi dọc các bờ suối, ao hồ chúng tôi bắt gặp những chiếc máy nối tiếp nhau nổ ầm ầm cả một vùng. Cộng với đường dây nước ngoằn ngoèo len lỏi lên những dốc cao, những chiếc dây bắt vắt vẻo qua đường nhựa.
“Chín cuộn dây (500m/ cuộn) mới lên tới rẫy tui đó anh, dốc đi còng lưng như thế này thì phải hai thanh niên mới kéo được một cuộn lên trên đồi cao” – ông Nguyễn Văn Tường (56 tuổi) cho biết. Đường dây dài, dốc nên thường ép máy, với những rẫy cà phê như thế này thì mỗi giờ mất 2,5-3 lít dầu. “Năm nay tưới sơ thôi rồi chờ mưa chứ cà phê hết trong tết rồi, giờ tưới đợt nào là phải đi vay tiền mua dầu tưới”, chị Thức buồn buồn nhìn rẫy cà phê.
Bên cạnh những rẫy cà phê đang tưới “chạy” có rất nhiều rẫy cà phê được nhiều hộ dân chặt hết lá, cành để chuẩn bị đốn, nhổ. “Do đủ thứ anh ạ, giống, chăm sóc, để tán cây… năm vừa rồi kéo bạt đi hái mà nóng mặt 30 cây mới được một bao” – anh Sinh đang dọn cây chuẩn bị đốn rẫy 500 gốc cà phê nói: “Năm nay tôi quyết định chặt bỏ, trồng cây gì thì trồng chứ đầu tư thế thì làm sao chịu nổi, lỗ nặng”.
Nhiều rẫy cà phê hai bên đường để cỏ mọc um tùm, cà phê xơ xác, theo người dân thì những rẫy này sắp đốn nên không chăm nữa. Có người đốn để trồng lại cà phê con, cũng có người chuyển đổi cây trồng như anh Thăng (34 tuổi) ở Đăk Sắk lập hẳn trang trại trong rẫy cà phê. “Mình trồng rau, nuôi cá, chăn nuôi – anh Thăng cho biết – tính ra chi phí đầu tư thì hơn trồng cà phê vì rau là cây ngắn ngày, mỗi vụ với 3 sào đất có thể thu về 7-10 triệu đồng”.
Trên những con đường thuộc các xã Đăk Mol, Đức Minh, Đăk Sắc, Thuận An… huyện Đăk Mil, Đăk Song, Đăk Gền, tỉnh Đăk Nông, những chiếc xe càng, xe cày, xe độ tự chế chất đầy dây tưới cứ kéo nhau vào rẫy.
