Tại sao cà-phê lại khiến bạn tỉnh táo hơn?

Vào mỗi buổi sáng, nếu chưa được nhấp môi chút cà phê sủi bọt, tỏa hương thơm lừng, bạn có cảm giác như đang thiếu điều gì.

Không thể phủ nhận sức hấp dẫn của cà phê, một trong những thức uống được ưa chuộng nhất trên thế giới.

Cũng như nam giới, hàng triệu phụ nữ trên hành tinh này đã tìm thấy trong tách cà phê thơm lừng niềm phấn khích để bắt đầu một ngày mới đầy hứng khởi.

Tại sao cà phê lại khiến bạn tỉnh táo hơn?

Đó là vì trong hạt cà phê có chứa rất nhiều caffeine. Tác dụng kích thích nhẹ, đặc biệt trên hệ thần kinh trung ương của chất này, giúp chúng ta tỉnh táo, tăng cường các hoạt động về tâm thần và trí tuệ. Sự sảng khoái ấy còn tác động đến tâm lý, làm chúng ta dễ tính hơn.

Bên cạnh đó, caffeine cũng tác động đến hệ tim mạch, làm giãn mạch ở não, phổi, tim và thận. Từ đó, tim co bóp mạnh hơn, nhịp tim nhanh hơn, việc thở cũng dễ dàng hơn.

Những tác động của caffeine thường biểu hiện khoảng 45 phút sau khi uống. Vài giờ sau, nó sẽ được thải trừ hết chứ không tích lũy trong cơ thể.

Tuy nhiên, do tính mẫn cảm của mỗi người đối với chất này nên tác dụng của caffein còn tùy vào mỗi cá thể. Đồng thời, nó cũng phụ thuộc vào liều lượng sử dụng.

Cho dù mê cà phê, bạn cũng chỉ nên uống không quá ba ly mỗi ngày. Bởi caffein cũng giống như một chất gây nghiện, tạo cho bạn một thói quen khó từ bỏ. Ví dụ như bạn sẽ cảm thấy uể oải hơn khi chưa uống cà- phê.

Nếu uống cà phê nhiều và trong thời gian dài, bạn sẽ gặp một số biểu hiện kích thích quá mẫn như: lo lắng, bồn chồn, mỏi mệt, nôn nao, chóng mặt, buồn ngủ, bủn rủn tay chân… Đặc biệt, trẻ em và phụ nữ đang mang thai luôn được khuyến cáo nên hạn chế uống cà phê.

Tuy nhiên, với phụ nữ khỏe mạnh, nếu sử dụng cà phê có chừng mực thì sao?

Những công dụng tuyệt vời của cà phê

Ngoài khả năng gây hưng phấn, làm tăng nhanh hoạt động tinh thần… caffeine còn mang lại những hiệu quả chữa bệnh kỳ diệu. Từ những năm 1800, nhà văn Pháp Marcel Proust, là một bệnh nhân hen phế quản, đã viết: “Những ly cà phê giúp tôi thở dễ dàng hơn”.

Nhận định này trùng với một nghiên cứu được thực hiện trên 70.000 người Ý.

Caffeine có công dụng chế ngự sự phóng thích histamine, giúp giảm các nguy cơ xuất hiện cũng như cường độ các cơn hen và những biểu hiện dị ứng khác.

Do tác dụng hiệp đồng với các hóa chất đi kèm, caffeine còn được phối hợp với những loại thuốc giảm đau, hạ nhiệt như Aspirin, làm cho khả năng hấp thu thuốc tốt hơn. Từ đó, làm tăng tác dụng của thuốc trong những trường hợp cần điều trị chứng đau đầu hoặc đau cơ vì tập luyện nặng nhọc.

Do tác dụng đối lập với các tác nhân gây ức chế vỏ não, caffeine còn được dùng trong trị liệu nhiễm độc thuốc ngủ, ngộ độc rượu cấp cũng như mãn tính. Ngoài ra, chất này còn góp phần phục hồi các thương tổn gan do rượu hay tổn thương thoái hóa mỡ ở những người thừa cân, béo phì…

Từ lâu, các nhà khoa học đã nghi ngờ về sự liên quan giữa caffeine và sự dung nạp glucoso. Một nghiên cứu đã được thực hiện trên 126.000 người và được công bố trong tạp chí thường niên về nội khoa tại Mỹ. Kết quả cho thấy, ở những người sử dụng nhiều nước uống có chứa caffeine, dường như bệnh tiểu đường ít phát triển hơn so với những người uống ít hoặc hoàn toàn không uống.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Rod van Dam và nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Havard đang xem xét rất kỹ tác dụng này của cà phê. Bởi rất có thể một chất ô-xy hóa có tên là Chlorogenic acid mới làm chậm sự hấp thu glucoso ở ruột chứ không phải là nhờ caffeine.

Nhưng dùng sao đi nữa, chỉ khi bạn sử dụng đúng liều lượng, những khả năng ưu việt của caffeine mới có tác dụng.

Bác bỏ những hiểu lầm về tác hại của cà phê

Trước đây, mọi người thường cho rằng phụ nữ dùng từ 1 đến 2 ly cà phê mỗi ngày sẽ giảm khả năng sinh sản.

Tuy nhiên, các nhà khoa học ở trung tâm kiểm soát và phòng bệnh, các nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Havard và Đại học McGill ở Montreal đã bác bỏ nhận xét đó.

Với liều lượng vừa phải, caffeine không gây vô sinh, sẩy thai, không gây dị tật ở thai nhi, không làm giảm trọng lượng trẻ mới sinh hay sinh non.

Đó là kết luận của Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) cũng như của Viện hàn lâm Nhi khoa Mỹ.

Tuy nhiên, một nghiên cứu khá toàn diện tại Đại học Uppasala, Thụy Điển, được công bố vào tháng 12-2000, khuyến cáo: Giảm tiêu thụ caffeine trong giai đoạn đầu của thai kỳ là một lựa chọn khôn ngoan.

Nếu bạn không nuôi con bằng sữa mẹ, việc hạn chế caffeine là rất cần thiết. Nó sẽ giúp con bạn không mắc phải chứng ít ngủ, biếng ăn có thể xảy ra khi bạn uống quá 1 đến 2 ly cà phê mỗi ngày.

Hàng chục công trình nghiên cứu về tác động của caffeine đối với những căn bệnh thường gặp ở phụ nữ như u xơ, ung thư vú, ung thư buồng trứng… đã được các tác giả người Isarel, Mỹ và Pháp thực hiện trong nhiều năm qua. Họ đã chứng minh không chỉ có sự liên hệ nào giữa việc dùng caffeine và các chứng bệnh nói trên.

Người ta cũng cố gắng tìm hiểu mối liên hệ giữa việc sử dụng caffeine và các bệnh tim mạch, kẻ thù nguy hiểm không chỉ của phụ nữ. Tuy nhiên, đã có thông báo của hội đồng nghiên cứu quốc gia Mỹ về dinh dưỡng và sức khỏe, cũng như báo cáo của nghiên cứu tim Framingham năm 1989. Ngoài ra, còn có công trình của Đại học Havard. Tất cả đều đưa ra kết luận không thấy rõ tác dụng làm tăng yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch vành hay đột quỵ của caffeine.

Những người mắc chứng loãng xương, thường gặp nhiều nhất ở phụ nữ mãn kinh, nên thận trọng khi sử dụng chất này. Không nên dùng caffeine với liều lượng vượt quá mức quy định. Bởi lẽ, tác dụng lợi tiểu của caffeine làm tăng nhẹ lượng canxi bài tiết ra ngoài, dẫn đến giảm tỷ  trọng khối xương và giảm sức mạnh của xương.

Mức độ thế nào là hợp lý?

Nếu được dùng đúng liều lượng, những phẩm chất ưu việt của caffeine sẽ phát huy tác dụng tối đa. Tốt nhất là uống với mức độ vừa phải, tránh dùng cà phê quá đặc hay uống nhiều lần trong ngày.

Cũng không nên dùng thức uống này khi đói để không gặp được những biểu hiện như nôn nao, bồn chồn, mất ngủ, lo lắng, mất tập trung hay rối loạn nhịp tim.