Gói tín dụng 12.500 tỉ đồng ưu đãi dành cho chương trình tái canh cà phê của Ngân hàng NNPTNT gần 2 năm qua chỉ giải ngân được vài trăm tỉ đồng. Dù đang cần vốn, những người trồng cà phê ở Tây Nguyên vẫn chê nguồn vốn này vì giá trị không lớn, lãi suất chưa hấp dẫn, thủ tục nhiêu khê, thậm chí bất lợi cho người vay.
Nông dân “đói” vốn
Theo Hiệp hội Cà phê – Ca cao VN, diện tích cà phê già cỗi, kém năng suất trên cả nước đang vào giai đoạn tăng nhanh, làm giảm sản lượng cà phê xuất khẩu của VN (niên vụ 2013 – 2014 đã giảm 25%, dự báo niên vụ 2014 – 2015 giảm 30%). Trước tình hình trên, Ngân hàng NNPTNT và các bộ ngành, UBND các tỉnh Tây Nguyên đã ký kết chương trình cho vay tái canh cà phê. Giai đoạn 2013 – 2015, gói tín dụng có giá trị 12.500 tỉ đồng, khởi động từ tháng 5.2013.
Qua một năm rưỡi triển khai, gói tín dụng này mới giải ngân được vài trăm tỉ đồng, chủ yếu cho các công ty cà phê, trong khi cà phê nông hộ chiếm trên 85%. Vùng trọng điểm cà phê Đắk Lắk, gói hỗ trợ giai đoạn này là 3.000 tỉ đồng để tái canh hơn 25.000ha, nhưng đến nay chỉ giải ngân được khoảng 140 tỉ đồng. Nhiều hội nghị được các cấp tổ chức mổ xẻ vấn đề trên, song phần lớn người trồng cà phê vẫn thờ ơ.
Ông Lê Thung (thôn 2, xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar, Đắk Lắk) có 1ha cà phê già cỗi, năng suất kém, cần phá bỏ trồng lại trong khi thiếu vốn đầu tư, nhưng cũng lắc đầu với vay vốn tái canh do “ưu đãi quá ít, rắc rối quá nhiều”. Theo ông Thung, mỗi hécta được ngân hàng cho vay khoảng 150 triệu đồng, cấp vốn nhiều đợt theo tiến độ, lãi suất thấp hơn khoảng 2% so với các khoản vay bình thường.
Ngược lại, người vay sẽ gặp rắc rối như xin giấy xác nhận đủ điều kiện tái canh, nằm trong quy hoạch trồng cà phê được tỉnh phê duyệt, tuân thủ chặt chẽ quy trình kỹ thuật do Bộ NNPTNT ban hành… Nhiều nông dân khác cho rằng, phải làm quá nhiều thủ tục để vay
20-30 triệu đồng mỗi năm thì không bõ, muốn trồng xen cây khác với cà phê tạm thời để tăng thu nhập cũng không được. Đặc biệt, dù cho vay ưu đãi, phục vụ một chương trình kinh tế lớn, song ngân hàng vẫn buộc người vay thế chấp “sổ đỏ”. Bà Nguyễn Thị Bé – nông dân ở xã Ia Phìn, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai – cho biết: “Thế chấp quyền sử dụng đất thì vay đâu chả được, còn vay được số tiền lớn hơn, lại được giải ngân một lần, không phải lắt nhắt như vậy. Tôi có 2ha đất, nếu vay tái canh mỗi năm chỉ được vài chục triệu, rồi đến lúc cần tiền làm việc khác thì lấy gì thế chấp?”.
Cần có chương trình riêng
Vẫn còn nhiều lý do khác để nông dân lắc đầu với gói tín dụng tái canh cà phê. Ngân hàng cho vay 150 triệu đồng để tái canh 1ha cà phê, nhưng mức vay không vượt quá 75% giá trị tài sản thế chấp, trong khi giá đất trồng cà phê tại một số vùng do Nhà nước quy định chỉ có 60 triệu đồng/ha. Vậy muốn vay 150 triệu đồng, họ phải thế chấp thêm các tài sản khác. Thời hạn thu hồi vốn 7 năm cũng không hợp lý, bởi trừ 2 năm luân canh cây ngắn ngày để trừ nấm bệnh, 3 năm kiến thiết cơ bản, lúc đó cà phê mới bắt đầu thu bói, làm sao trả nợ?
Chưa hết, tại Đắc Nông, hơn 24.000ha cà phê già cỗi cần đầu tư tái canh từ nay đến năm 2020, nhưng Chi nhánh Ngân hàng NNPTNT không giải ngân được vì tỉnh… chưa có quy hoạch cà phê. Các hộ tái canh vẫn có thể vay vốn, nhưng phải chịu lãi suất như vay thông thường.
Ông Nguyễn Văn Tư – Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Đắk Lắk – cho rằng, trong bối cảnh các ngân hàng đua nhau hạ lãi suất, “săn lùng” người vay như hiện nay, mức lãi suất 9 – 9,5%/năm là không ưu đãi lắm. Ngân hàng nên tính toán mức lãi suất phù hợp cho từng thời kỳ, kiến thiết vườn cây thì phải thấp hơn giai đoạn kinh doanh. Trong trường hợp rủi ro, phải có chính sách hỗ trợ như khoanh nợ, dãn nợ…
Ông Tăng Hải Châu – Phó Giám đốc Chi nhánh NHNN tỉnh Đắk Lắk – cho rằng, tín dụng tái canh cà phê liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp chứ không chỉ ngân hàng. Vì vậy, Chính phủ cần ban hành chương trình riêng, phân công trách nhiệm cụ thể của các bên liên quan, khi đó mới thực sự là chương trình hỗ trợ đúng nghĩa, lãi suất cũng ưu đãi hơn.
Với danh nghĩa cấp vốn để cho vay tái canh rồi chỉ làm béo cho ngân hàng, với giá trị đất hiện nay là 700 triệu, nhưng ngân hàng định giá 60 triệu thì có tức không, khi làm thủ tục thì tất cả mọi giấy tờ đều vay tái canh, nhưng giấy giao cho khách hàng thì đề vay tiêu dùng lãi suất cố định 12,5%. Mọi người thắc mắc thì nhân viên NH nói vòng vo cho là nếu vay lãi theo tái canh thì phải có xác nhận UB v.v…
1 hecta vay được 150 triệu, theo chương trình “Ưu đãi” này thấp hơn vay bình thường 2%. Nghĩa là tiết kiệm được 3 triệu đồng. Một ngày công lao động phổ thông làm cỏ, hái cà phê… 150.000 đ. Coi như phần “ưu đãi” được 20 công. Thời gian bỏ công bỏ việc đi các cửa để xác nhận đủ thứ hồ sơ, hầu chực Ngân hàng… hết bao lâu? “Bồi dưỡng” các kiểu hết bao nhiêu? Tài sản thì thế chấp. Cuối cùng lại được giải ngân nhỏ giọt. “Ngược đãi” thì đúng hơn.
Theo tôi nghĩ bộ NN&PTT có chương trình thiết thực hơn giúp ngành cafe Việt phát triển bền vững hơn chứ còn giúp kiểu đó thủ tục rườm rà nhiêu khê “tiền cá quá tiền cơm”, mất thời gian đi chầu chực mấy ông ngân hàng.
Với quá nhiều điều kiện và thủ tục như thế. dự án chỉ có trên giấy. ở đâu tôi không biết riêng ở chỗ tôi nếu diện tích 1ha có rất nhiều ngân hàng đến tận nhà gõ cửa hỏi cho vay mà vay ít họ không thích trên 100tr mà lãi suất năm 11 – 12,5% / năm.
Bánh vẽ …Nhìn thì ngon , ăn không được !
Ở chỗ mình có chương trình cho vay tái canh cà phê cứ phá 1 sào cà phê thì sẽ được vay 19tr/3 năm, năm đầu tiên thì nhận được 9tr. Lãi suất thì khoảng 13%/năm (trả sau 3 năm cùng tiền gốc)
Nhà nước có chính sách hay, nhưng mà kế hoạch thực hiện thì trên trời. Nông dân mà tiếp cận được với nguồn vốn chính sách thì cafe được nông dân trồng tới trồng lui vài lần rồi.
Mình mới đọc được thông tin NN cho vay ưu đãi để tái canh cây cafe hoăc trồng mới, mỗi một ha đất được vay 150tr. Thấy vậy mình cũng hăm hở tìm hiểu, và có ý định bỏ phố về rừng làm trang trại, giờ đọc máy tin bình luận của các bạn thấy nản quá. Có lẽ mình chỉ có thể ước mơ về một trang trại. Bạn nào có thông tin gì mới alo cho mình nhé, 0943440996. Chân thành cảm ơn!