Giá cà phê robusta giao dịch tại thị trường London đang có giá 1.800USD/tấn, tăng 300USD/tấn so với tháng trước. Tuy nhiên, mọi người còn chưa quên bài học, thời điểm này năm 2013 giá cà phê cũng tăng mạnh nhưng sau đó lại giảm sâu khiến nhiều nông dân và DN “chết cứng”.
Để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này, chúng tôi có cuộc trò chuyện với Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao VN (Vicofa) – Chủ tịch Câu lạc bộ các DNXK cà phê hàng đầu VN (G20), ông Đỗ Hà Nam.
Theo ông, giá cà phê đang tăng khá nhanh trong những ngày đầu xuân, có phải là một tín hiệu vui cho ngành cà phê nước ta trong năm nay hay chỉ là hiện tượng như năm ngoái?
Tổng sản lượng cà phê của Việt Nam chiếm khoảng 18% trên thị trường thế giới, riêng cà phê robusta thì VN lại là nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 60% thị phần của cà phê loại này trên thế giới.
Đợt tăng giá cà phê này có yếu tố do người nông dân trồng cà phê và DNXK nghỉ ăn tết dài ngày khiến giao dịch trên thị trường trong nước giảm hẳn, đã hỗ trợ cho tăng giá cà phê trong nước và thế giới.
Theo Tổng cục Thống kê, ước tháng 1/2014, XK cà phê từ VN ra thị trường thế giới chỉ đạt 135.600 tấn, giảm gần 40% so với cùng kỳ. Đây cũng là lý do chính làm tồn kho cà phê robusta tại sàn London giảm mạnh, còn 27.770 tấn so với đỉnh trước đây là gần 420.000 tấn.
Một yếu tố hết sức quan trọng nữa, theo dự báo thời tiết cho biết sắp tới cây cà phê của Brazil (nước XK cà phê lớn nhất thế giới hiện nay) sẽ chịu một đợt khô hạn. Đợt mưa rét thất thường vừa qua tại các vùng trồng cà phê của VN đã ảnh hưởng đến sinh trưởng của hoa trái niên vụ sau.
Từ đó, nhiều nước có thị phần lớn về mặt hàng XK cà phê đã găm hàng và hạn chế bán ra trong đợt này. Hơn nữa, từ tháng 6/2013 Chính phủ VN đã có khuyến cáo nông dân và các DN hạn chế xuất khẩu cà phê khi giá giảm, đến nay đã bắt đầu có hiệu ứng đối với thị trường thế giới. Qua theo dõi, giá cà phê robusta giao dịch tại thị trường London (Anh) đang tăng mạnh từng ngày và hiện có giá 1.800USD/tấn, tăng 300USD/tấn so với những tháng cuối năm 2013.
Với cương vị là Phó Chủ tịch Vicofa, ông có những khuyến cáo nào tới người trồng cà phê và các DNXK. Phải chăng lúc này nên khuyên người nông dân tranh thủ chớp thời cơ lúc giá tăng để tung hàng bán ra hay tiếp tục găm hàng sau đó lại phải ngậm quả “đắng” như kịch bản năm 2013?
Giá cà phê nhân xô giao dịch tại các tỉnh sản xuất nhiều như Tây Nguyên vào vụ thu hoạch cuối tháng 10, đầu tháng 11/2013 rớt chỉ còn 30-31 ngàn đồng/kg. Còn tại thị trường London lúc đó giá cà phê robusta cũng chỉ vào khoảng 1.500USD/tấn. Với mức giá đó người nông dân trồng càphê sẽ bị lỗ và bắt buộc họ phải găm hàng.
Hiện nay giá cà phê đang tăng từng ngày nhưng bảo dự báo chính xác về giá cả, nói thật là một bài toán quá khó đối với chúng tôi. Nhưng theo kinh nghiệm của những DN đứng đầu về lượng XK cà phê, chúng tôi dự báo, trong năm 2014 giá cà phê của VN sẽ không có hiện tượng bị sụp đổ như năm 2013. Bên cạnh đó, dự báo hiện nay nguồn cung cà phê sẽ tiếp tục hạn chế, cầu tiếp tục tăng.
Nhất là lượng cung cà phê của Brazil sẽ giảm mạnh sẽ làm lượng cung thế giới giảm sẽ đẩy giá lên. Đặc biệt, chúng tôi rất tin tưởng vào phương pháp điều hành giá cả của Chính phủ như tôi đã nói ở trên đang rất hiệu quả nên giá cà phê trong năm nay sẽ ổn định quanh mức 35 – 37 ngàn đồng/kg. Còn giá thế giới cũng sẽ ổn định vào khoảng 1.800USD/tấn.
Nhưng nói thật, người nông dân tiếp tục giữ hàng thì ít nhiều vẫn còn rủi ro và hàng để trong kho sẽ phải cộng thêm khoản lãi suất vay ngân hàng, tiền thuê kho bãi.
Chính vì vậy, người nông dân có quyền lựa chọn giữa việc tiếp tục găm hàng chờ giá lên nữa hay bán ra vào lúc này. Với mức giá hiện nay theo chúng tôi là bán được rồi, nhưng cũng không nên bán ồ ạt làm cho thị trường hỗn loạn.
Vậy vai trò của Vicofa như thế nào để người nông dân không bán cà phê ồ ạt vào lúc này?
Chúng tôi sẽ kiến nghị với Chính phủ có các chính sách hỗ trợ cho người nông dân về lãi suất khi vay vốn trồng và trữ cà phê. Trước mắt, Vicofa sẽ kêu gọi các DN hạ giá thuê kho giữ cà phê cho người nông dân.
Bác chủ tịch G20 nói đúng. Bà con bán ra ồ ạt thì DN nội sẽ không có tiền mua đâu nên DN ngoại sẽ lợi dùng cơ hội để mua hết. Bà con giữ lại giúp thì DN nội khỏi mất công đi vay tiền NH để mua trữ, vừa khó khăn vừa còn phải lại quả nữa tốn kém lắm. Coi như bà con dự trữ giúp cho DN nội.
Khi nào giá London bán được thì DN nội sẽ thu mua cho bà con với giá cả phải chăng, đảm bảo sẽ không có tình trạng ép giá mà cùng nhau chia xẻ lợi nhuận. Bà con nhớ nghe !
Nói là vậy chứ thực hiện được hay không lại là 1 chuyện. Bản thân là thuần nông như tôi cũng đang rất mong điều đó. Giá mà được nhà nước quan tâm cho vay vốn tái đầu tư thì đương nhiên tôi cũng găm hàng chờ giá lên. Nhưng tôi e rằng chỉ cần đợi nhà nước phê duyệt thì tôi đã bán hết cà rồi.
Thực hư về giá cả thế nào thì chẳng ai nói chính xác được. Theo tôi thì giá khoảng 37-38 là bán được rồi. Bà con ta đừng găm hàng rồi đi vay lời để sống. Giá lên thì không sao. Nhưng giá xuống thì thế nào. Lãi mẹ đẻ lãi con… bà con ta thấy giá hợp lý đủ cho việc chăm sóc thì nên bán nhé.
Chúc cho bà con ta có tầm nhìn chiến lươc một cách đúng nhất. Năm mới chúc cho bà con mạnh khỏe, gặt hái đựơc nhiều thành công và nhiều thuận lợi may mắn.
Chưa kịp mừng thì giá lại giảm rồi bà con ạ. mới tưới lần 1 mà hiện tượng thiếu nước đã xảy ra, vì ăn tết xong bà con mình nổ máy đồng loạt mà.