Một chuyên gia của Hiệp hội Hồ tiêu quốc tế (IPC) vừa cảnh báo: Diện tích hồ tiêu toàn cầu tăng mạnh khiến lượng cung sẽ cao hơn cầu và giá tiêu sẽ giảm trong năm 2015; thậm chí có thể xảy ra sự bùng nổ và phá sản về hồ tiêu. Để tìm hiểu rõ hơn, PV NNVN đã trao đổi với ông Đỗ Hà Nam (ảnh) – Chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu VN (VPA) về nhận định này…
Thưa ông, liệu tình trạng ồ ạt trồng tiêu tại VN cũng như nhiều nước trên thế giới sẽ dẫn đến hậu quả nhãn tiền là giá hồ tiêu toàn cầu có thể “sập” trong một vài năm tới?
Theo tôi, khi giá bán so với giá thành sản xuất cao gấp 3 – 4 lần, tức đã dựng đứng rồi, thì sự ổn định về giá bán chỉ tồn tại ở một giai đoạn nhất định. Khi người ta đã thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng thì đương nhiên giá phải tụt xuống.
VN đã làm được một điều kỳ lạ là giữ giá tiêu cao liên tục trong 6 năm, từ 20.000 đồng/kg tăng lên tới 130.000 đồng/kg. Cũng vì giá ổn định mấy năm qua và lợi nhuận quá cao nên người người, nhà nhà cùng lao vào trồng tiêu, không chỉ ở VN mà ở rất nhiều nước trên thế giới. Tại VN, diện tích theo khuyến cáo của Bộ NN-PTNT là 50.000 ha, nhưng thực tế đã tăng lên trên 62.000 ha, tập trung ở Tây Nguyên và Đông Nam bộ. Thậm chí nhiều vùng thổ nhưỡng không phù hợp người ta cũng đổ xô trồng như Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam…
Việc cà phê, cao su, điều đồng loạt xuống giá thì diện tích hồ tiêu sẽ còn tăng nhanh nữa, thậm chí diện tích có thể tăng gấp đôi. Khi sản lượng tăng gấp đôi mà nhu cầu tiêu dùng tăng thấp, đương nhiên về mặt quy luật, khi cung đã vượt cầu thì giá sẽ rớt. Vấn đề quan trọng hiện nay là làm thế nào để ngăn chặn được điều này và giữ giá hồ tiêu ở mức hợp lý, đây là một bài toán khó.
Ông giải thích thế nào khi 6 năm liên tiếp diện tích hồ tiêu cứ tăng vùn vụt nhưng đến giờ giá bán vẫn cao ngất ngưởng?
Đây là một điều rất đặc biệt, chưa một nước nào làm được. Theo tôi, yếu tố đầu tiên là do VN chiếm tỷ trọng tới 50% lượng tiêu giao dịch toàn cầu; thứ 2 là nông dân trồng tiêu VN có sự thống nhất rất cao (giá xuống đồng loạt giữ hàng không bán), khi thị trường giá xuống VN thường “im lặng”. Điều này được hình thành từ kết quả của nhiều năm, ban đầu một số hộ khá giả quyết giữ hàng khi giá sụt và sau đó thu lãi lớn khi giá tăng cao. Cứ thế, số người tham gia vào việc giữ hàng các năm sau nhiều hơn năm trước và dần hình thành một cách kinh doanh đặc biệt của nông dân trồng tiêu VN.
Đến bây giờ, đời sống của người trồng tiêu đã khá lên, nông dân coi việc “găm” hàng là một trong những nghề kinh doanh. Tất cả nông dân trồng tiêu đều làm như vậy, họ không còn hoảng hốt như trước đây nữa, họ coi cây tiêu là cây làm giàu và coi nó là tiền tệ (thích thì bán, không thích thì cất đi). Thậm chí có giai đoạn nước ngoài dừng cả tháng trời không mua tiêu, nhưng nguồn hàng từ VN vẫn không hề lay động. Thậm chí qua giai đoạn “nắn gân” nhau, giá tiêu còn nhảy lên nhanh hơn, từ 120.000 lên 130.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng đang rất lo về sự bùng nổ diện tích và sản lượng tiêu toàn cầu. Hiện Ấn Độ có diện tích tiêu lớn nhất thế giới với 700.000 ha năng suất 3 tạ/ha, Sri Lanka 5 tạ/ha, Indonesia, Malaysia, Brazil 1 tấn/ha, còn VN cao nhất đạt 2 tấn/ha. Vì thế, khi diện tích hồ tiêu tại VN tăng nhanh thì sản lượng toàn cầu cũng sẽ tăng rất nhanh vì năng suất của ta quá cao.
Theo ông, nên làm gì để nông dân hạn chế việc mở rộng diện tích hồ tiêu đang vượt xa quy hoạch hiện nay?
VPA đã có rất nhiều văn bản khuyến cáo nên giữ diện tích hồ tiêu ở mức ổn định thị trường, nếu cứ tăng cao nữa sẽ hết sức nguy hiểm. Đặc biệt là nhiều hộ dân chỉ chú trọng vào diện tích, không quan tâm đến chất lượng và phòng trừ dịch bệnh sẽ dẫn đến nhiều hậu quả khó lường. VPA cũng đã đề nghị Bộ NN-PTNT kêu gọi các địa phương, chỉ đạo các Sở NN-PTNT và yêu cầu các xã vận động người nông dân không phát triển “nóng”, tập trung nâng cao chất lượng để tạo sự bền vững trong sản xuất cũng như thị trường. Chúng tôi cũng kêu gọi các cơ quan báo chí thông tin nhiều hơn nữa cho người nông dân để hạn chế việc phát triển ồ ạt, tránh rơi vào tình cảnh cung – cầu mất cân đối nghiêm trọng trong thời gian tới.
Xin cảm ơn ông!
“…VN chiếm tỷ trọng tới 50% lượng tiêu giao dịch toàn cầu…” trong lĩnh vực Hồ tiêu, VN ta mới chỉ chiếm một nữa thị phần thế giới nhưng chúng ta đã rất thành công trong việc chi phối giá, cầm cương điều khiển được giá rất tốt trong nhiều năm qua. Giúp cho người SX hồ tiêu thu nhập cao mà ít vất vả như Cafe chẳng hạn. Cũng cùng một đơn vị DT thì Hồ tiêu có thu nhập gấp ba lần Cafe mà ít chi phí và công lao động. Có thể hiểu là VN ta chỉ chiếm 50% thị phần trên toàn cầu mà chúng ta, bà con nông dân ta làm được cái việc vô cùng có lợi cho mình đó là Khống chế được giá. Còn Cafe VN ta đứng đầu trong việc SX Cafe vối nhưng về giá cả thì chúng ta lại ….thua. Những nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách nghiên cứu xem hai lĩnh vực này ( Cafe + Tiêu ) có gì khác biệt, ẩn số còn nằm ở đâu….chúng ta khám phá ra và hãy làm như Hồ tiêu, được như vậy thì những địa phương SX cafe, bà con nông dân, những DN làm công tác xuất khẩu và nhà nước đều cùng có lợi và phải nói nếu thành công là lợi lớn cho ta về nhiều mặt. Bà con nông dân rất mong các chuyên gia….sớm vào cuộc vì mùa thu hoạch cafe đã tới.
Đơn giản vì cà phê là hàng hóa giao dịch có giá trị đứng thứ 2 sau dầu mỏ. Cà phê không đơn thuần là hàng hóa tiêu dùng mà còn là công cụ đầu tư/cơ. Sản lượng cà phê chỉ là một yếu tố ảnh hưởng đến giá. Trong khi đó, hồ tiêu không/chưa phải là công cụ đầu tư/cơ. Đối xử với hai loại hàng hóa có tính chất khác nhau, dĩ nhiên, là sẽ khác nhau.
Không sao đâu, mở rộng diện tích cũng chỉ bằng diện tích cũ cây già chết, trồng mới cũng 5 năm sau mới có thu hoạch ổn định, cũng cở 70% trồng mới sống hơn 5-7 năm, sản lượng sẽ tăng không đáng kể, tuổi thọ tiêu cũng cỡ 12 -15 năm, (có vườn 20 năm nhưng cũng có vườn chỉ 3-4 năm là… đi). bác ơi!
“Không nên tự phát trồng…”. Quá chán điệp khúc này rồi mấy ông ơi!
Nếu giá tiêu có xuống 30 ngàn đồng một kg thì trồng tiêu vẫn khỏe hơn trồng cà phê mà. Hơn nữa tính sản lượng trên một diện tích đất thì cây tiêu vẫn cho sản lượng cao hơn cây cà phê. Làm tiêu chi phí thấp nhưng tuổi thọ kém dịch bệnh nhiều.
Đúng là thời điểm bây giờ làm hồ tiêu có lãi hơn cafe, nhưng phát triển tràn lan thì kiểu gì cũng trả giá đắt. Phá cà trồng tiêu cũng giống trước đây trồng cao su vậy. Khắp nơi hô hào phá rừng trồng cao su suốt dãi miền trung, bây giờ bão vào tàn sát gãy đổ gần như xóa sổ diện tích bà con đã trồng vậy là trắng tay. Nợ nần chồng chất, nông dân với bản chất cần cù thấy có lợi trước mắt là làm nhưng có lẽ chưa bao giờ có khuyến cáo, dự báo của các cơ quan chức năng để người dân biết mà sản xuất theo đúng quy hoạch và điều kiện tự nhiên thổ nhưởng. Không khéo tự chúng ta nhấn chìm một ngành sản xuất đem về giá trị lợi nhuận gần tỷ USD như hiện nay. Nhìn giá cà trên sàn mấy hôm nay chúng thừa hiểu vì sao nó đang âm liên tục khi mà mọi thông tin đều dự báo sản lượng mùa này bội thu. Lúc này ta mới hiểu sản xuất phải theo quy hoạch cần thiết thế nào khi mà chúng ta đang hội nhập sâu vào thị trường thế giới.
Diện tích trồng tiêu càng ngày càng tăng nhưng số diện tích tiêu bị dịch bệnh chết còn nhiều hơn như vậy. Liệu giá tiệu có thể xuống đc bao nhiêu?
bạn nghĩ sai rồi diện tích chết có đáng bao so với diện tích trồng hồ tiêu ngày càng tăng !
Tại sao giá tiêu không sập? Diện tích và sản lượng ở đây chưa phải là vấn đề. Nếu nói giá tiêu vững lâu dài, trước hết là do nó không “bị” giao dịch tại các trung tâm tài chính thế giới như New York/London bằng đồng USD mà sàn nằm ở Ấn độ và được giao dịch bằng đồng Rupi Ấn độ. Mức độ liên thông tài chính yếu nên không bị các yếu tố tiền tệ, các đồng tiền mạnh nhất khuynh loát, gây ảnh hưởng tốt xấu thất thường đến giá cả. Vả lại, tại Ấn độ, chỉ có một số sàn giao dịch hàng hóa khá kín, nên giá tiêu được các đại gia Ấn độ “nuôi” càng lúc càng lớn với lượng hàng thực ngoài nước.
Tuy Ấn độ cũng nằm trong khối BRICs (Brazil/Nga/Ấn độ/Trung quốc/Nam phi), nhưng độ liên thông tài chính không bằng Brazil.
Nếu một lúc nào đó đồng Rupi chao đảo như đồng Real Brazil, giá tiêu có thể dễ tổn thương hơn.
Nên nói về chủ quan, do sản xuất tiêu Việt Nam tập trung, kỹ thuật tốt, đứng đầu và có lẽ dưới sự lãnh đạo sáng suốt của VPA, giá tiêu nội địa vững, một phần giúp cho giá sàn hàng hóa Ấn độ vững.
Nói về khách quan, ít có ảnh hưởng của đồng USD, vốn chi phối rất mạnh trên các sàn kỳ hạn, nên là một yếu tố “may mắn” cho giá tiêu.
Các bạn nhất trí chứ?