Không phải ai cũng đánh giá đúng hương vị đặc sắc của hạt cà phê rang. Chỉ cần hỏi các nhà chức trách ở Brazil, những người phải đối mặt với nông dân khi họ đốt cháy những bao cà phê và hô khẩu hiệu vay mượn từ các cuộc biểu tình trên toàn quốc gần đây để đòi hỏi các khoản trợ cấp lớn hơn từ nhà nước.
Nông dân đang buồn bã vì giá giảm: hạt cà phê của họ đang được bán với giá khoảng 106 USD/bao 60kg, mức giá thấp nhất trong 4 năm và thấp hơn một nửa so với những gì họ nhận được trong một vài năm trước.
Một phần ba sản lượng cà phê trên thế giới được trồng tại Brazil. Cùng với các nước chủ yếu trồng các loại cà phê Arabica ngon hơn và đắt tiền hơn, Brazil đang phải đối mặt với hai vấn đề. Thứ nhất, thị trường truyền thống cho sản phẩm của họ đang bị bão hòa. Tăng trưởng ở Châu Âu, Mỹ và Nhật Bản, nơi tiêu thụ hơn một nửa sản lượng cà phê toàn cầu, là không đổi. Thứ hai, ở các nước như Trung Quốc, Indonesia và Brazil, nơi mà cà phê được coi là một mặt hàng xa xỉ với mức giá có thể chấp nhận được cho tầng lớp trung lưu, thị trường đang tăng trưởng khoảng 5% một năm.
Tuy nhiên những người uống cà phê đang có xu hướng chuyển sang loại cà phê Robusta có giá thấp hơn, Kona Haque của công ty Macquarie gọi là “Thị trường cà phê mới nổi”
Nhu cầu lớn cho loại cà phê này, chiếm khoảng 40% tổng lượng cà phê trên thế giới hiện nay là cà phê Robusta, đã giúp cho Việt Nam hầu như không có gì trong một thập kỷ trước nay đã sản xuất được 25 triệu bao (xem biểu đồ). Đối với những nhà sản xuất cà phê Arabica tình trạng còn tệ hơn nữa khi sự suy thoái kinh tế ở Châu Âu đã làm ảnh hưởng nhu cầu và hạn chế lợi nhuận của các nhà rang xay.
Những nhà máy chế biến thực phẩm, bao gồm cả các công ty lớn như Nestlé và Kraft đã đối phó bằng cách pha trộn cà phê Robusta giá rẻ với cà phê Arabica. Kết quả là giá cà phê Robusta đã không giảm nhanh như Arabica. Mặc dù vậy, khoảng cách thu hẹp giữa hai loại cà phê này vẫn chưa cho phép các quầy cà phê giới thiệu lại chủng loại cà phê giá đắt hơn.
Cũng không phải là nguồn cung cà phê Arabica có thể sẽ giảm. Để đáp ứng với mức giá cao trong năm 2011, nông dân Brazil đã đầu tư rất nhiều trong việc gia tăng diện tích mới và tăng năng suất qua việc chăm sóc tốt hơn và sử dụng nhiều phân bón hơn. Giá cao cũng thuyết phục nông dân Colombia trồng lại nhiều đồn điền cà phê với các giống mới hiệu quả hơn. Hơn nữa, với vụ mùa bội thu trong năm 2012, một năm tăng cho cây cà phê Brazil, theo sau sẽ là một năm giảm vì sản lượng của cây sẽ giảm tự nhiên theo chu kỳ hai năm một. Tuy nhiên, thời tiết tốt có nghĩa là dù vụ giảm năm nay là bội thu, với viễn cảnh vụ tăng năm sau sẽ tới.
Giá cà phê Arabica thấp trong khi chi phí lại gia tăng. Cà phê là loại cây trồng cần rất nhiều lao động, việc thu hoạch chủ yếu được làm bằng tay. Tiền công tại Brazil và Colombia đang tăng nhanh và chi phí sản xuất thì cao hơn mức giá bán ra. Chuyển sang canh tác các loại cây trồng khác, một phản ứng bình thường khi ngành nông nghiệp đang bùng nổ và có nguy cơ sụp đổ, không phải là một lựa chọn. Giá mía, một lựa chọn thay thế tiềm năng, đang ở mức thấp. Cây cà phê được trồng chủ yếu trên những mảnh đất nhỏ bởi những người dân không biết gì khác.
Người tiêu dùng phải được hưởng lợi từ mức giá thấp, nhưng những người uống cà phê sành điệu sẽ bị thất vọng. Nhu cầu cho cà phê Arabica loại sang khác là lành mạnh, sự phát triển toàn cầu của chuỗi cà phê cho thấy. Đa số những cây cà phê tốt nhất được trồng tại khu vực Trung Mỹ ở các nước như Guetemala, Nicaragua và El Salvador. Các quốc gia này đang bị ảnh hưởng bởi bệnh gỉ săt lá, bệnh nấm, có thể phá hoại 30% vụ mùa năm nay. Việc tiêu hũy những cây cà phê để giải quyết vấn đề này có thể ảnh hưởng đến sản lượng của vụ tới. Đối với những hạt cà phê ngon nhất, không có cơ hội cho một giá thấp.
Nông dân buồn vì hạt cà phê của họ làm ra có giá thấp. Người tiêu dùng không vui vì phải trả tiền cho ly cà phê ở mức cao. Trong khi đồng tiền làm ra ngày càng khó khăn, kinh tế xã hội đang suy thoái. Cầm ly cà phê trên tay khiến ta phải nghĩ là mình làm gì bây giờ?