Trong những tháng đầu năm 2012, vi phạm chất lượng về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) nông lâm thủy sản và vật tư nông nghiệp vẫn tiếp tục xảy ra khá phổ biến và nhức nhối trong khi việc quản lý còn nhiều hạn chế, một phần do sự chồng chéo của các cơ quan chức năng.
Theo báo cáo của Cục Bảo vệ thực vật – Bộ NN&PTNT, từ đầu năm 2012 đến nay, cục đã tiến hành phân tích kiểm tra 315 mẫu hàng hóa nông sản có nguồn gốc thực vật. Qua đó phát hiện 71 mẫu có dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật (BVTV), song đều dưới ngưỡng cho phép. Trong số này, đáng lưu ý là có 1 mẫu lê nhập khẩu từ Trung Quốc có dư lượng endosulfan, hoạt chất đã cấm sử dụng ở Việt Nam. Ngoài ra, qua kiểm định chất lượng 668 mẫu thuốc BVTV, cơ quan này cũng đã phát hiện 6 lô hàng thuốc BVTV nhập khẩu không đạt chất lượng.
Về thực phẩm, trong khi tình trạng sử dụng chất cấm trong chăn nuôi đang được kiểm soát thì các cơ quan chức năng lại phát hiện thêm các vụ vận chuyển thịt thối và sử dụng hóa chất độc hại khác, trong đó có bột tẩy săm – pết dùng để tẩy thịt ôi thiu thành thịt tươi được phát hiện trên thị trường Hà Nội. Ông Phạm Văn Đông, Phó Cục trưởng Cục Thú y cho biết, qua kiểm tra tình hình giết mổ, gia súc gia cầm tại Hà Nội và một số tỉnh phía Bắc, hàng loạt các bất cập lâu nay như giết mổ dưới sàn, không có móc treo, sai phạm trong đóng dấu kiểm dịch… vẫn thường xuyên tiếp diễn.
Kết quả thanh, kiểm tra mới nhất trong tháng 5/2012 của 20 tỉnh, thành phố cho thấy, trong số 411 cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp và sản phẩm nông lâm thủy sản được xếp loại, số cơ sở xếp loại C (không đạt) chiếm tới 20,9%. Trong đó, nếu tính riêng từng lĩnh vực, số cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm xếp loại C chiếm tới 87%, sản xuất kinh doanh thuốc thú y 37,9%, thức ăn chăn nuôi chiếm tới 29,4%…
Riêng trong lĩnh vực phân bón, ông Phạm Đồng Quảng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt thừa nhận, mặc dù đã tăng cường kiểm tra kiểm soát và siết chặt hơn nhưng tình trạng sản xuất, kinh doanh phân bón giả vẫn đang là vấn đề nổi cộm hiện nay gây tâm lý lo lắng cho người nông dân. Hiện cả nước có trên 500 DN sản xuất phân bón, trong đó phần lớn là DN nhỏ, điều kiện sản xuất không đảm bảo.
Một trong những nguyên nhân khiến cho tình trạng vi phạm chất lượng về ATVSTP nông lâm thủy sản và vật tư nông nghiệp chính là do “lỗ hổng” từ cơ chế quản lý. Đơn cử như trong lĩnh vực phân bón, ông Phạm Đồng Quảng cho biết, quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh phân bón còn thấp và không cụ thể đối với DN. Việc cấp phép đăng ký sản xuất, kinh doanh của sở kế hoạch và đầu tư ở địa phương cũng khá đơn giản. Chính điều này tạo “đất” cho các DN làm ăn bát nháo hoành hành, gây thiệt hại cho người nông dân.
Hay như trong lĩnh vực thủy sản, sự chồng chéo trong quản lý càng thể hiện rõ hơn. Theo quy định, Tổng cục Thủy sản cấp phép cho các DN sản xuất, kinh doanh các chế phẩm xử lý môi trường, Cục Thú y cấp phép cho nhóm thuốc thú y thủy sản. Tuy nhiên trong thực tế, tình trạng cấp phép “trái tuyến” vẫn còn tồn tại ở nhiều địa phương.
Đặc biệt, tình trạng gian lận thương mại, quảng cáo sai sự thật các sản phẩm thuốc thú y thủy sản đang ở mức báo động. “Tại sao nhiều sản phẩm quảng cáo quá mức sự thật vẫn được cấp phép cho sản xuất, kinh doanh?” – Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu băn khoăn.
Bà Thu cũng nhận định, thực phẩm “bẩn” đã len lỏi vào các bếp ăn tập thể, khu công nghiệp, đám cưới… từ lâu nên phải có biện pháp chặn ngay từ gốc chứ không làm theo kiểu “bắt cóc bỏ đĩa” như hiện nay.
Thứ trưởng yêu cầu, trong thời gian tới, Cục Thú y cần chú trọng tăng cường kiểm tra ở các cửa khẩu, nếu các lô hàng vi phạm là hàng tạm nhập tái xuất thì phải đề xuất Chính phủ có phương án xử lý. Ngoài ra, các đơn vị liên quan đến quản lý chất lượng cần chủ động, quyết liệt vào cuộc như sự việc chất cấm trong chăn nuôi vừa qua.
