Có uy tín, có hiệp hội, có thương hiệu hẳn hoi, nhưng hiện 90% sản lượng nước mắm Nha Trang là nguyên liệu cho một thương hiệu nước mắm khác…
Tan tành tham vọng
Cuối năm 2006, thương hiệu nước mắm Nha Trang và logo thương hiệu đã được cấp cho chủ sở hữu là HHNM Nha Trang, do ông chủ tịch đứng tên. Những sản phẩm của các thành viên hiệp hội sẽ được sử dụng logo thương hiệu nước mắm Nha Trang, với tham vọng được bảo hộ và quảng bá trên toàn quốc và ra thế giới…
Tuy nhiên, đến nay logo “nước mắm Nha Trang” vẫn ít được biết đến, hiệp hội đứng trên bờ vực giải thể. Logo của thương hiệu nước mắm Nha Trang không còn được sử dụng trên nhiều sản phẩm của một số thành viên cốt cán của hiệp hội.
Ông Nguyễn Hoài Sơn – Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Châu Sơn kiêm Phó Chủ tịch HHNM Nha Trang cho biết: Hiệp hội không có nội lực, kinh phí eo hẹp nên không đủ lực để phát triển, quảng bá thương hiệu.
Còn thạc sĩ Huỳnh Thị Kiều Châu (Phòng Quản lý Công nghệ, Sở Khoa học – Công nghệ Khánh Hòa), cho rằng, việc để cho cá nhân Chủ tịch HHNM Nha Trang, cũng là Giám đốc một nhãn hiệu nước mắm đứng tên đăng ký thương hiệu nước mắm Nha Trang đã gây tâm lý không tin cậy về cân bằng lợi ích giữa các thành viên. Sắp tới, Sở có kế hoạch tham mưu đổi lại tư cách pháp nhân chủ sở hữu thương hiệu giao cho một tổ chức nhà nước có đủ thẩm quyền, đủ khả năng tổ chức quảng bá thương hiệu.
Thân phận làm thuê
Cuối năm 2007, Công ty Liên doanh chế biến thực phẩm VITECFOOD (thương hiệu Chinsu) bắt đầu tiếp cận từng nhà thùng ở Nha Trang hợp đồng thu mua nguyên liệu. Thời gian đầu, họ chơi đẹp, không những thu mua với giá tốt, phương thức bao tiêu sản phẩm mà còn thưởng sản lượng bán ra cho nhà thùng.
Năm 1982, Công ty Viet Huong Fishsauce (Mỹ) đã đăng ký bảo hộ độc quyền nhãn hiệu “Nước mắm Phú Quốc” tại Mỹ. Sau đó, nhãn hiệu này lần lượt được công ty đăng ký bảo hộ độc quyền tại châu Âu, châu Úc, sau đó là Trung Quốc.
Nhiều nhà thùng được nhận thưởng ô tô trị giá vài chục ngàn đôla mỗi năm. Chỉ sau một thời gian ngắn, hầu hết các nhà thùng lớn đều bắt tay làm nước mắm nguyên liệu cho họ. Khi lượng cung dồi dào, Chinsu bắt đầu dựng thêm nhiều rào cản kỹ thuật để ép cấp, ép giá…
“Thấy họ thu lợi quá nhiều từ sản phẩm của mình sau khi pha loãng, đóng chai, phân phối, quảng bá thương hiệu… chúng tôi cũng thấy đắng lòng trước những vất vả của người sản xuất, nhưng đành chịu, khi thương hiệu của mình chưa đủ mạnh…” – ông Sơn nói.
Còn theo ông Trần Trọng Thanh – Giám đốc Marketing Công ty cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang, đây là hệ quả của việc xây dựng hiệp hội và phát triển thương hiệu nước mắm Nha Trang chưa hợp với quy luật tự nhiên. Các thành viên tham gia hiệp hội và xây dựng thương hiệu gần như theo mệnh lệnh hành chính nên thiếu nhiệt tâm và thiếu đoàn kết nên không thể phát triển.
Tây Nguyên: Nguy cơ mất nhiều thương hiệu cà phê
Sẽ rất ngạc nhiên nếu biết rằng, chưa một doanh nghiệp nào ở Đăk Lăk từng sử dụng chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma Thuột.
Năm ngoái, khi biết chỉ dẫn địa lý (CDĐL) cà phê Buôn Ma Thuột rơi vào tay Guangzhu Coffee Buon Ma Thuot Co.,Ltd (một công ty ở Trung Quốc) thì chính quyền lúng túng, còn các doanh nghiệp cà phê ở Đăk Lăk lại rất bàng quan. Sở dĩ có chuyện này là vì từ trước đến nay, chưa có doanh nghiệp nào ở Đăk Lăk sử dụng, hưởng lợi từ CDĐL này.
Ông Trịnh Đức Minh – Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột – cho biết các doanh nghiệp thành viên đang cố gắng đưa cà phê mang CDĐL Buôn Ma Thuột vào thị trường xuất khẩu. Nhưng cho đến nay, cả 8 doanh nghiệp (nằm trong vùng địa danh, có diện tích cà phê gần 9.000ha và sản lượng 26.000 tấn/năm) được cấp quyền sử dụng CDĐL cà phê Buôn Ma Thuột vẫn… không sử dụng.
Còn UBND tỉnh Đăk Lăk mặc dù được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KHCN) cấp giấy chứng nhận CDĐL cà phê Buôn Ma Thuột là từ năm 2005, nhưng không biết làm gì với nó. Chính quyền tỉnh Đăk Lăk cũng chưa hề đăng ký bảo hộ CDĐL này ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, kể cả dưới dạng nhãn hiệu thường theo Nghị định thư Madrid (vì thường nên giá đăng ký cũng khá rẻ). Gần 5 năm sau khi đăng ký CDĐL này, UBND tỉnh mới ủy quyền cho Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột quản lý. Tương tự, Công ty Cà phê Đức Lập là doanh nghiệp nhà nước thành lập từ năm 1977, trên cơ sở các đồn điền của người Pháp ở Đức Lập – tên cũ của huyện Đăk Mil, tỉnh Đăk Nông. Vậy mà việc đăng ký thương hiệu cà phê Đức Lập – Đăk Mil lại do Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Minh An thực hiện. Theo quy định của pháp luật, HTX Minh An có quyền chuyển nhượng thương hiệu mà “Đức Lập” hay “Đăk Mil” cũng đều là CDĐL cà phê của địa phương.
Việc mất các thương hiệu cà phê ở Tây Nguyên có một điểm chung là chính quyền địa phương luôn chậm trễ từ đăng ký, sử dụng, bảo vệ đến phát triển thương hiệu, đặc biệt là thương hiệu dưới dạng CDĐL.
Đồng Nguyên
Theo Mai Khuê – Dân Việt
Mất thương hiệu là bình thường có khi còn tốt vì hình ảnh đất nước Việt Nam giàu đẹp được đưa ra nước ngoài để bè bạn năm châu biết đến. Chứ để cho các ông nội nhà ta cố gắn được cái thương hiệu rồi cố dữ mãi chẵn phát huy phục vụ lợi ích nhóm theo kiểu “quanh năm ở dưới lũy tre làng” lâu rồi đi vào quên lãng. Như cái vụ thương hiệu “cà phê Buôn Ma Thuật” chẵn hạn. Ở BMT người dân tiêu dùng cà phê biết đến thương hiệu này tính trên đầu ngón tay. Tôi đây là người BMT nên rất hiểu điều này. Vừa rồi bị TQ lấy thương hiệu này đăng ký tại TQ sau đó chính quyền đòi kiện tụng để đòi lại nên dân ta mới biết đôi chút về thương hiện này. Theo Tôi không nên kiện tụng làm gì tốn thời gian, tốn Ngân sách NN chỉ có lợi cho những kẻ lợi dụng vấn đề này thổi phồng lên và có cơ sở để rút ruột NSNN chứ dân ta chẵn được lợi gì chỉ thêm khổ mà thôi. Các bạn đã thấy vụ thương hiệu cá Basa VN kiện tụng ở Mỹ nhờ thế mà thương hiệu này nổi tiếc ở Mỹ đó. Nước mắm VN cũng vậy thôi. Bác Hồ đã nói “Dành lại non sông VN thì dễ nhưng giữ non sông phồn thịnh là chuyện không dễ”. Tôi nói thế có gì các bạn góp ý thêm để Tôi mở rộng cái tâm và cái tầm. Thân!
Thời bao cấp, làm ăn tập thể ngày xưa, nông dân ra đồng cuốc đất khi nghe tiếng kẻng hết giờ cho dù có vung cái cuốc lên trời rôi nhưng cũng không thèm tốn thêm sức cuốc cho xong nhát cuốc đó mà hạ cuốc xuống đi về, chẳng ai nói được ai. Các quan chức nhà nước bây giờ cũng thế thôi, hết giờ là về, có cố gắng làm thêm cũng chẳng được gì. Cứ thi đậu vào công chức rồi thì yên tâm, làm hết giờ về cuối tháng có lương vẫn chắc như bắp, tội gì mà cứ đâm đầu vào công việc “không ai biết đấy là đâu, thương hiệu bản quyền” làm gì cho mệt mà lương lãnh vẫn như vậy. Anh có cố gắng, chăm chỉ, thông minh sáng tạo cỡ nào mà không có phe cánh, ô dù, phong bì…”thì cứ ở văn phòng ngồi cho hết giờ rồi về nha đừng mơ được ra đứng đường hoặc thăng chức nha”.
Bạn nông dân cà phê nhắc lại thời bao cấp mới nhớ. Nghe tiếng kẻng hết giờ con trâu của HTX nó cũng ì ra dứt khoát không chịu cày nữa, huống gì các quan chức nhà nước. Chịu thôi, sức ì nó đã ngấm vào tận xương tủy rồi.
“Còn theo ông Trần Trọng Thanh – Giám đốc Marketing Công ty cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang, đây là hệ quả của việc xây dựng hiệp hội và phát triển thương hiệu nước mắm Nha Trang chưa hợp với quy luật tự nhiên.”
Quy luật tự nhiên là quy luật gì vậy?
Xây dựng thương hiệu thì phải theo quy luật thị trường chứ. Sao lại theo quy luật tự nhiên.