Trong khi sản lượng cà phê của một số quốc gia như Brazil, Indonesia… đều được dự báo sẽ tăng mạnh trong niên vụ tới thì sản lượng cà phê của Việt Nam lại có nguy cơ sụt giảm do hàng trăm ngàn hecta cà phê ở khu vực Tây Nguyên đang phải đối mặt với tình trạng “lão hóa” mà việc thay thế, tái canh lại gặp nhiều trở ngại.
Xem thêm: Tái canh cà phê và bài toán bảo đảm sản lượng
Trẻ hóa vườn cà phê góp phần tăng năng suất, sản lượng. ( Ảnh – Giacaphe.com )
Dân ngại bỏ vườn già
Theo thống kê của Viện Khoa học kỹ thuật nông-lâm nghiệp Tây Nguyên, hiện có khoảng 30% diện tích cà phê Việt Nam đang già cỗi cần phải tái canh, tập trung chủ yếu tại Đắk Lắk và Lâm Đồng. Đắk Lắk hiện có trên 185.000ha cà phê, sản lượng hàng năm đạt 380.000 tấn cà phê nhân. Tuy nhiên, 51% diện tích cà phê ở tỉnh này có độ tuổi trên 15 năm, nên trong 5-10 năm nữa, cây sẽ bị “lão hóa”, hết chu kỳ kinh doanh cho hiệu quả, phải cưa đốn, phục hồi, hoặc tái canh.
Ông Nguyễn Văn Sinh, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Đắk Lắk cho biết, tỉnh đã và đang triển khai thực hiện đề án Phát triển cà phê bền vững đến năm 2015, định hướng đến năm 2020 với tổng số vốn đầu tư 1.647 tỷ đồng nhằm duy trì ổn định diện tích 150.000ha, sản lượng bình quân 400.000 tấn/niên vụ. Tuy nhiên, hiện nay, do tình trạng trồng cà phê manh mún, nhỏ lẻ quy mô nông hộ nên việc tái canh hết sức khó khăn. “Cả tỉnh có khoảng 180.000 hộ trồng cà phê, trong đó số hộ có quy mô dưới 1ha chiếm gần 70%. Nếu buộc phải cưa đốn cây để “trẻ hóa” thì sẽ mất đi sản lượng thu hoạch hàng năm, ảnh hưởng đến đời sống của các gia đình. Vì thế nhiều hộ dù biết vườn cà phê đã già nhưng cũng không dám cưa đi trồng mới mà chỉ cố gắng chăm sóc để tận thu”, ông Sinh nói.
Tương tự như ở Đắk Lắk, tỉnh Lâm Đồng hiện có hơn 40.000ha cà phê ở độ tuổi từ 15-30 năm (chiếm hơn 27%). Tỉnh này cũng đưa ra chiến lược đến năm 2015 sẽ trồng mới 33.000ha cà phê bằng phương pháp ghép chồi, trồng cây ghép và trồng cây thực sinh. Tuy nhiên, để thực hiện đề án này điều trở ngại nhất vẫn là hỗ trợ và vận động bà con chủ động đốn bỏ diện tích cà phê già cỗi để trồng mới. Vì thực tế việc trồng lại vườn cà phê sẽ khiến nông dân chi một khoản tiền lớn để mua giống mới và chăm sóc trong những năm đầu. Trong khi người dân luôn có tâm lý tiếc rẻ, ngại phá bỏ nguồn thu ổn định dù biết rằng vườn cà phê của mình đã đến thời kỳ thoái hóa.
Lộ trình chậm mà chắc
Theo TS. Lê Ngọc Báu, Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông – lâm nghiệp Tây Nguyên, việc tái canh diện tích cà phê đang bị nhiễm bệnh hoặc già cỗi là rất cần thiết vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của ngành cà phê. Tuy nhiên, khi tái canh các vườn cà phê già cỗi, nhiễm bệnh thì quy trình kỹ thuật cần phải được tuân thủ hết sức chặt chẽ, nghiêm ngặt, không thể làm nóng vội. Thực tế cho thấy, nhiều địa phương thuộc tỉnh Đắk Lắk sau khi đốn bỏ diện tích cà phê nhiễm bệnh vàng lá để trồng mới thì đã thất bại vì cây cà phê mới trồng tiếp tục bị bệnh và chết. Nguyên nhân ở đây là quy trình kỹ thuật đã không được tuân thủ nghiêm ngặt.
Ông Báu cho rằng, để tái canh vườn cà phê hiệu quả, cần phải thực hiện đồng bộ các biện pháp, từ việc tạo cây giống sạch bệnh đến tăng cường phân bón hữu cơ để hạn chế sự phát triển của tuyến trùng. Đặc biệt, khi phá bỏ vườn cây đã bị “lão hoá” thì phải luân canh từ 2 – 4 năm và không được trồng các loại cây ký chủ của tuyến trùng mà nên trồng những loại cây như đậu, đỗ, ngô, bông vải và phải thực hiện các biện pháp rà và thu gom toàn bộ rễ cây cà phê cũ nhằm loại bỏ nguồn dịch hại trên đồng ruộng.
Đứng từ góc độ kinh doanh ngành hàng cà phê, ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội cà phê – Ca cao Việt Nam (Vicofa) cho rằng, quá trình tái canh cây cà phê sẽ khiến sản lượng cà phê trong nước sụt giảm đáng kể. Vì thế, các địa phương cần phải tính toán và có chiến lược “trẻ hóa” cà phê phù hợp để tránh gây xáo trộn mạnh trên thị trường. Thay vì chặt bỏ, có thể áp dụng phương pháp tái canh bằng ghép chồi.
Theo tính toán của Vicofa, để tái canh 1ha cà phê cần ít nhất 100 triệu đồng. Vì vậy, vấn đề hỗ trợ vốn để nông dân yên tâm phá bỏ diện tích già cỗi là hết sức cần thiết.
Vẫn nhai di nhai lại mấy vấn đề cũ mèm, có gì khác đâu?
Tôi nghe nói nhiều địa phương đã chi những khoảng tiền không nhỏ- hàng trăm tỷ đồng- để hỗ trợ nông dân tái canh. Nhưng hỗ trợ bằng cách nào? cung cấp giống má ra sao? thì không hề nghe nói và nông dân cũng không hề biết.
Mong sao thông tin được công khai, minh bạch hơn.
Người ND tự biết mình phải làm gì khi caphe hết chu kỳ kinh doanh, cũng như cách đây 20 năm khi xóa bỏ bao cấp lúc đó có tổ chức nào hổ trợ mà người ND đã làm nên bao điều kỳ diệu cho nông sản VN có được vị thế nhất nhì như ngày hôm nay. Cái mà người nông dân chúng tôi cần là làm sao các vị tìm cách nâng cao giá trị gia tăng của hạt càphê nói riêng và các loại nông sản khác nói chung, để đời sống người ND bớt khổ, giá trị ngày công tương xứng với công sức của mình bỏ ra. Có như vậy mới là thực sự quan tâm đến ND chúng tôi, chứ đừng họp bàn trên giấy, xong rủ nhau làm chầu nhậu rồi quên tiệt. Đừng có như “nói như Rồng leo, làm như Mèo mữa” cho ND chúng tôi ăn bánh vẽ.
Tôi thiết nghĩ nói như anh capenghot là hoàn toàn chí lý, song nói ở trên mạng như thế này thì liệu có đến được mấy ông quản lý và hoạch định chính sách của nhà nước các ông ấy có nghiên cứu và xem xét hay không mới là quan trọng hay ta nói cho ta nghe để an ủi nhau đây. Tôi thấy nhà khoa học, nhà quản lý, nông dân đều có những điều cần trao đổi để đi đến điểm chung ích nước nhưng phải lợi nhà, chứ không được đưa ra ý kiến một chiều, mà điều cơ bản số 1 vẫn là nhũng người làm ra hàng hóa, nông dân phải có thu nhập để ổn định đời sống và có tích lũy để sản xuất và tự mình lo cho vườn cây của mình.
Nông dân vẫn là người khổ nhất… lời ăn, lỗ chịu…. chả ai hỗ trợ cho cái gì, Muốn trẻ hóa cây cà phê, đầu tiên kinh tế phải vững đã, phải mất từ 3 đến 4 năm mới cho thu hoạch lại, với những người dân nghèo thì điều đó ko hề đơn giản…. Xăng dầu, phân bón và mọi thứ lên vù vù…. còn giá cà phê thì lẹt đẹt…. Ngẫm mà chán…..!!!
Thực ra, nếu diện tích cà phê mà giảm, sản lượng giảm => có thể giá cà phê tăng. Như vậy, vấn đề tái canh chưa chắc đã là một điều bất lợi.
Vả lại, nếu là sản xuất nhỏ lẻ, thì đó là điều kiện thuận lợi cho tái canh chứ không phải là bất lợi. Trong khi các nhà nghiên cứu lay hoay với nghiên cứu này, nghiên cứu nọ thì chính những nông dân là các nhà nghiên cứu thực tế suy nghĩ quyết định hoặc lựa chọn tái canh hay không, hoặc tìm ra phương pháp tái canh phù hợp.
Điều mà các bác nông dân lo lắng là giá cà phê được tương đối tốt trong điều kiện sản lượng không giảm. Nếu giá thấp, liệu người dân có tha thiết với cây cà phê hay là nhổ cà phê đi trồng tiêu. Nếu giá cao, liệu người dân có cần phải chờ đầu tư này, đầu tư nọ. Khi nào người dân quyết định được giá cả, khi đó mọi vấn đề trở nên đơn giản.
Chúc một ngày vui vẻ!
Ai có biết gì về ghép cà phê không xin chỉ giáo dùm. vườn cà phê của tôi trồng năm 83 bây giờ cành thưa thớt cho năng suất kém lắm. mình muốn ghép lại cây cà phê để cải thiện lại năng suất, không biết mình nên ghép CÀNH HAY CHỒI cho hợp lý đây ??XIN ĐƯỢC CHỈ GIÁO!! THANHKS!!
Bạn chỉ cần xác định là gốc cà phê nhà bạn bộ rễ còn tốt, và bạn chưa cưa đốn lần nào là có thể ghép được. Khi ghép bạn cần chú ý bốn điều sau:
1 chọn giống chuẩn (giống được ghép nhiều và ổn định năng suất) như TR4 v.v…
2 cải tạo cả gọn lẫn gốc
3 kỹ thuật ghép
4 cách chăm sóc
Bạn chỉ cần tuân thủ 4 điều trên là thành công ngay. Bạn có thể tìm hiểu những phần trên ở trên diễn đàn, nếu ko rõ lắm bạn cứ alo cho mình, mình sẽ chia sẻ thêm 0989366498, vì mình làm được mà viết ra hổng có rành (tin học ABC)…
Bác Vịnh ơi cho cháu hỏi cà phê tái canh năm 2 bắt đầu chết lai rai lá vàng nguyên nhân là gì, có cách xử lý không bác ơi. Nhìn vườn cà mà ai cũng lắc đầu.
Chào cháu @ Hoàng hùng
-Nhỗ những cây vừa chết lên xem kỹ hệ rễ có dấu hiệu gì không. Có thể do mối gặm hay tuyến trùng rễ…
-Chụp vài tấm hình thật rõ dấu hiệu vàng lá, chuyển qua email để bác xem.
Thân