Sàn giao dịch hàng hóa Sicom là thành viên của Sở GDCK Singapore. Dù đã thành công với cao su, nhưng thời gian qua, Sicom không tạo được dấu ấn với mặt hàng cà phê. Thất bại này đưa ra một gợi ý tham khảo quan trọng cho cơ quan quản lý Việt Nam trong việc hoạch định và quản lý các sàn giao dịch hàng hóa trong nước.
Xem thêm: > Giao dịch hợp đồng tương lai cà phê ở Châu Á
Mỗi sàn giao dịch hàng hóa thành công thường gắn với một mặt hàng thuộc thế mạnh quốc gia
Trầm lắng sàn giao dịch cà phê Sicom
Trước Sicom, trên thế giới, cà phê đã được đưa lên một số sàn giao dịch. Nổi tiếng và thành công trong số này có sàn Liffe (London) với cà phê Robusta và sàn Nybot (Mỹ) với cà phê Arabica. Để cạnh tranh, Sicom đã nỗ lực tạo ra hấp dẫn riêng. Đó là tổ chức cơ chế giao dịch phù hợp với nhiều đối tượng như giờ giao dịch buổi sáng từ 10h – 12h, buổi chiều từ 16h – 23h (phù hợp với khách hàng châu Á và châu Âu). Sicom còn nhấn mạnh tới yếu tố khu vực: các nhà sản xuất và các NĐT tài chính giao dịch trên sàn Sicom sẽ sử dụng chuẩn chất lượng cà phê châu Á (theo tiêu chuẩn chất lượng tại các cường quốc về cà phê như Việt Nam hay Indonesia). Điều này khá hấp dẫn, vì chuẩn chất lượng cà phê Robusta trên sàn Liffe cao hơn chuẩn Việt Nam hay Indonesia. Ngoài ra, Sicom cho sàn liên thông với Liffe.
Thế nhưng, kể từ ngày khai trương, cà phê được giao dịch khá thưa thớt, với số lô giao dịch đếm trên đầu ngón tay. Truy cập thông tin chính thức trên website của Sicom (sicom.net) thì thấy, cao su và vàng vẫn giao dịch khá sôi động, nhưng cà phê hầu như đã bị các NĐT quay lưng.
Sicom không thành công với cà phê có nguyên nhân khá đơn giản là Sicom không có lợi thế ở trung tâm các vùng nguyên liệu của các quốc gia sản xuất cà phê lớn như Braxin, Việt Nam, Indonesia. Để thu hút NĐT, Sicom cho phép khách hàng ở Việt Nam giao nhận thực hiện thông qua việc xuất hóa đơn của các kho hàng trữ cà phê tại TP. HCM hoặc Singapore. Tuy nhiên, thực tế việc xuất nhập, kiểm tra hàng mất thời gian đến hàng tuần sau khi hợp đồng đến hạn. Đây là điều không mấy thuận lợi nên các nhà sản xuất ngần ngại. Trong khi đó, đối với NĐT tài chính, họ chưa tìm thấy ở Sicom điểm hấp dẫn hơn so với sàn giao dịch cà phê Robusta London.
Hiện tại, Sicom vẫn thành công với sàn giao dịch cao su. Lý do cũng đến từ vùng nguyên liệu: Singapore nằm ở vị trí thuận lợi trong con đường giao thương với các quốc gia vốn là cường quốc sản xuất cao su tự nhiên trên thế giới như Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Việt Nam. Tuy nhiên, do tính chất hàng hóa khác nhau nên sàn giao dịch cà phê của Sicom đã không thành công như cao su.
“Vết xe đổ” đang lặp lại?
Tại Việt Nam đang có ba đơn vị tổ chức sàn giao dịch hàng hóa. Đó là Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột với mặt hàng cà phê; Sở giao dịch hàng hóa Triệu Phong với mặt hàng cà phê, cao su và thép; Sàn giao dịch hàng hóa Sài Gòn Thương Tín với mặt hàng đường, thép… Việc đáng quan tâm là đã xảy ra tình trạng chồng chéo trong việc đưa các mặt hàng lên sàn giao dịch. Hệ quả là xuất hiện sự cạnh tranh mang tính hủy diệt giữa các sàn nhằm thu hút NĐT. Thực tế, ở các nước trong khu vực, mỗi sàn giao dịch hàng hóa thành công thường gắn với một mặt hàng thuộc thế mạnh quốc gia như sàn Đại Liên – Trung Quốc với đậu nành; sàn Bursa – Malaixia với dầu cọ; sàn Sicom với cao su… Nên chăng, cơ quan quản lý định hướng cho mỗi sàn giao dịch chỉ một loại nông sản là thế mạnh của Việt Nam?
Bên cạnh đó, thất bại của sàn Sicom trong việc đưa cà phê lên giao dịch dường như chưa được Việt Nam tham khảo đúng mức. Hiện tại, khá nhiều hàng hóa được đưa lên hoặc dự kiến được đưa lên sàn giao dịch nội địa không gắn với “cái nôi” là vùng nguyên liệu. Cũng cần đề cập thêm, với các sàn giao dịch trong khu vực đã thành công, ở giai đoạn ban đầu, lực lượng hạt nhân luôn là nhà sản xuất (có nhu cầu bảo hộ giá sản phẩm). Vậy nhưng, với cách tổ chức của một số sàn giao dịch trong nước hiện nay, có thể thấy, các NĐT tài chính đang được chú trọng nhiều hơn. Điều này giúp các sàn có khách hàng nhanh, nhưng phát triển không bền vững. Số lượng các nhà đầu cơ quá lớn có thể gây nên tình trạng mất cân đối cung cầu, thị trường nóng lạnh đột ngột. Mô hình sàn giao dịch hàng hóa trong nước có thể bùng phát theo kiểu “sớm nở tối tàn” – việc đã từng xảy ra ở Trung Quốc. Sự phát triển quá nóng rồi nguội lạnh có thể tạo ra dư luận xã hội không tốt, khiến sau này các nhà sản xuất có nhu cầu bảo hiểm giá sản phẩm ngần ngại tham gia.
Việt Nam là quốc gia có thế mạnh về nhiều mặt hàng nông sản, là cường quốc trong nhiều loại hàng hóa như cà phê, cao su, hạt điều, hồ tiêu. Vì vậy, xét trên bình diện quốc gia, việc cho ra đời các sàn giao dịch hàng hóa là chủ trương đúng đắn. Tuy nhiên, để mô hình thành công và nhận được sự quan tâm của xã hội, rất cần đến sự định hướng và hoạch định chiến lược từ cơ quan quản lý.
Thấy người ta ăn cũng vác mai đi đào. Vẫn cứ làm ăn theo kiểu duy ý chí của tư duy thời bao cấp, làm sao tiến bộ hở trời.
Chả có gì gọi là cường quốc! năm 2008 tổng sản lượng GDP của Việt Nam là 81 tỷ USD, còn tổng sản lượng thu nhập của công ty ô tô Nhật Bản hãng Toyota là 230 tỷ USD.
Việt Nam mình không có đầu tư trọng điểm cho một ngành nghề nào đó để kéo các ngành “phụ trợ khác” phát triển theo. Năng lực cạnh tranh của ta yếu suy cho cùng là do nền giáo dục của ta yếu dẫn đến năng lực của ta yếu. có điều bất cập của ta mạnh, lợi ích cá nhân không được đảm bảo thì phân chia giàu nghèo sẽ ngày cành nhanh và ngày càng lớn hơn.
Lên diễn đàn đã giúp người nông dân chúng tôi sáng ra nhiều điều, thật bổ ích vô cùng xin chân thành cảm ơn các anh chị Y5Cafe! Các anh chị đến với chúng tôi đúng lúc quá và do vậy mối quan hệ phát triển có thể nói từng ngày còn sàn này sàn kia có dựa trên quy luật không hay do tùy hứng hoặc muốn phô trương cho oai,… thất bại không tránh khỏi. Tôi nghĩ nông dân thời @ vĩ đại quá vừa lo tính việc mưu sinh lại còn tham gia chỉ đường cho các nhà hoạch định tìm lối đi cho ngành cà phê bởi vì so với thế giới họ còn yếu quá mà cái tâm lại có vấn đề. Để thành lập sàn thành công bà con nông dân chúng tôi nghĩ họ phải giải quyết cái cần lớn nhất của nông dân VN để kích thích sản xuất phát triển sản phẩm tốt chẳng cần rao bán tức khắc có người tự tìm lấy mua.
SAI LẦM NỐI TIẾP SAI LẦM, tôi thấy chúng ta cứ đầu tư chung chung, chẳng có chiều sâu mà chủ yếu quan tâm tới số lượng nhiều hơn là chất lượng.
Không biết bao giờ mới được LÊN SÀN?
Sai lầm sao được, một ngày nào đó London phải chạy theo và phụ thuộc vào sàn giao dịch cà phê BMT.