Giá hạt điều thô cao hay thấp?

Chiều ngày 6.4, hạt điều thô tại các tỉnh vùng Đông Nam bộ có giá 38.000 – 39.000 đồng/kg cho loại đủ khô để dự trữ. Trong lúc đó, giá hạt điều tươi phổ biến đang được thu mua ở mức 30.000 – 32.000 đồng/kg tùy nơi.

Được biết, vào đầu tháng 3, giá điều thô đã đạt đỉnh ở 42.000 đồng/kg. Cũng chỉ sau đó 3 tuần, vào cuối tháng 3, giá điều thô lao dốc xuống ở mức thấp 24.000 – 25.000 đồng/kg, biến động rất nhanh chóng.

Nghịch lý về giá nguyên liệu

Theo đánh giá của nhiều đại lý kinh doanh sành sõi trên thương trường thì giá hạt điều thô từ đầu vụ đến nay không dao động lớn như thông tin trên các phương tiện truyền thông đã đưa. Nông dân cũng không dại gì mà bán hàng nông sản làm ra được với giá quá rẻ như vậy.

Sở dĩ có sự chênh lệch giá nhìn vào thấy khá lớn là do hạt điều thô nhà nông thu hoạch bị tác động dây chuyền của những lô hàng chất lượng kém của chính mình và và những lô hàng kém chất lượng, đến phiên nó, lại kéo giá tiếp tục xuống nữa. Giá lên xuống bất thường chẳng qua chỉ là sự ngộ nhận khách quan khi nhiều người chưa rõ hạt điều thô được thu mua từ hạt điều tươi của nông dân như thế nào…

Một đại lý lớn ở Bình Phước cho biết, để có 1kg điều thô, thương lái, đại lý nhỏ phải mua từ 1,2 đến 1,3 kg hạt điều tươi của nông dân, sau đó, thuê nhân công phơi đảo thêm ít nhất 3 ngày để giảm độ ẩm xuống mức cần thiết để làm nguyên liệu dự trữ được. Vì vậy, gần như giá thành điều thô nguyên liệu đã lên xấp xỉ ở 40.000 đồng/kg, mức giá không hề thấp.

Giai đoạn điều thô được cho là rớt giá thê thảm vào giữa cuối tháng 3, khi khắp vùng Đông Nam bộ, vùng trồng điều trọng điểm của nước ta, bị phủ đầy mây. Những cơn mưa trái mùa liên tục kéo dài làm cho nhiều loại nông sản đang thu hoạch bị sâu bệnh phá hoại làm giảm chất lượng, trong đó chịu tổn hại nhiều nhất là hạt điều. Nhiều đại lý cho biết, họ không mặn mà khi mua hạt điều tươi giá rẻ, chất lượng thấp và nhất là có độ ẩm cao. Vì khi đại lý đem bán lại cho công ty, nhà máy chế biến thì các nhà máy cũng không muốn nhập loại hàng này do không có điều kiện sân bãi và phơi sấy trong lúc thời tiết quá xấu.

Theo các chuyên gia giám định nông sản của Cafecontrol, các nhà máy mua điều thô của đại lý, thương lái, nông dân là hạt điều tươi đã được phơi khô, có độ ẩm còn khoảng 17-18%. Sau đó, để bảo quản được lâu (có thể tới 7 – 8 tháng), nhà máy tiếp tục phơi sấy để hạt điều thô có độ ẩm chỉ còn 10 – 11%. Còn khi hỏi về tỷ lệ giữa điều tươi và điều thô đã phơi khô thì được biết, không có định mức tỷ lệ cụ thể nào ngoài việc dùng máy đo độ ẩm, nếu không, phải dựa vào kinh nghiệm của bản thân và sự ước chừng để thỏa thuận của cả hai bên bán mua là chính.

Chính vì không đạt được yêu cầu như hạt điều thô nguyên liệu sau khi được nông dân phơi khô và vì thời tiết không thuận tiện nên điều tươi đành rớt giá. Và giá trên các phương tiện truyền thông đưa tin chính là giá của loại điều tươi này.

Những vướng mắc

Sáng 14.4, tại Bình Phước các đại lý, các thương lái thu vào giá điều tươi là 28.000 – 29.000 đồng/kg và giá điều khô là 36.000 – 37.000 đồng/kg. So với hơn 1 tuần trước giá điều thô có giảm 2.000 đồng/kg.

Một số cơ sở chế biến hạt điều nhân xuất khẩu hiện nay chỉ hoạt động cầm chừng bởi nhiều lý do, nhưng trước hết là do năng lực hoạt động, nắm bắt thương trường và xây dựng kế hoạch sản xuất cho riêng mình. Ngay từ đầu vụ mới, giá điều nguyên liệu lên cao, vốn sản xuất có hạn, lãi suất vay tín dụng quá cao nên nhiều cơ sở ngại tung tiền ra mua nguyên liệu dự trữ, đành phải đóng cửa, cho công nhân nghỉ. Họ trông chờ khi vào vụ giá điều thô nguyên liệu sẽ hạ thấp như các năm trước mới tung tiền ra mua (?). Hơn nữa, họ chưa có hợp đồng xuất khẩu, công nhân không thể ở không chờ đợi nên đã chuyển đi làm việc khác.

Về tình hình các công ty, nhà máy nhập điều thô nguyên liệu, các đại lý cho biết, họ vẫn nhập bình thường theo tiến độ sản xuất của nhà máy. Do khó khăn về vốn nên các đơn vị đó cũng không nhập dự trữ nhiều. Trước mắt, các đại lý, các nhà đầu cơ nông sản làm thay trách nhiệm dự trữ nguyên liệu và cung cấp theo nhu cầu chế biến của phía nhà máy hay theo kế hoạch xuất khẩu của các công ty. Tất nhiên họ phải tính thêm phần lãi suất vốn đầu tư vào trong nguyên liệu. Cũng không ai trả lời một cách cụ thể về việc xác định giá chênh lệch giữa điều tươi và điều thô nguyên liệu, mà họ đều cho rằng tùy thuộc vào từng lô hàng, vào khả năng xác định chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và sự thỏa thuận của cả bên bán lẫn bên mua nên từng lô hàng cũng có giá khác nhau.

Trước khi bước vào mùa điều năm nay, ngành điều đã dự báo giá điều thô nguyên liệu ước chừng sẽ ở mức 24.000 – 27.500 đồng/kg, và sau đó đã điều chỉnh dự báo lên 30.000 đồng/kg. Nhưng có thể xác định, giá hạt điều thô nguyên liệu từ đầu vụ đến nay không nằm ở mức thấp bởi quy luật cung cầu chi phối. Nếu giá có thấp là do nông dân thu hái gặp mưa, chất lượng điều quá thấp và nhất là chưa qua phơi phong để hạ độ ẩm xuống ở mức tối thiểu chấp nhận được của hàng nông sản nguyên liệu thô.

Với người nông dân trồng điều, mức giá hiện nay so với những năm về trước có thể khẳng định là ngành điều trúng giá. Nhưng so với giá trị làm ra, trên cùng một đơn vị diện tích trồng các loại cây công nghiệp khác nhau, nông dân ngành điều vẫn có thu nhập thấp nhất trong các ngành được khảo sát. Vì thế, đây đó đã có hiện tượng nông dân chặt bỏ cây điều để chuyển đổi sang cây trồng khác có thu nhập cao hơn. Mong rằng, trong cuộc họp của Hiệp hội cây điều Việt Nam (Vinacas) tại TP Hồ Chí Minh vào ngày 20.4 sắp tới, ngành điều Việt Nam sẽ có biện pháp cụ thể để tháo gỡ những vướng mắc này.

Theo Vinacas, kế hoạch sản xuất của năm 2011, ngành điều nước ta phải nhập thêm 450.000 tấn điều thô nguyên liệu vì sản lượng điều trong nước dự kiến chỉ đạt 300.000 tấn, không đủ để chế biến. Song, do thời tiết bất lợi trong mùa điều ra hoa nên dự kiến đó cũng khó đạt được. Để giữ vững vị trí số 1 thế giới, ngành điều phải nghĩ đến phương án tăng mạnh số lượng nguyên liệu điều thô nhập về cho chế biến. Hiện nay nhiều doanh nghiệp tập trung vào nguồn điều thô nguyên liệu từ Campuchia nhập về, được đánh giá có chất lượng cao hơn và giá cả cũng mềm hơn trong nước.