Theo nhiều chuyên gia ngành nông nghiệp, năm 2024 là năm hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn khốc liệt do tác động của El Nino, vì thế cần đưa ra kế hoạch ứng phó dài hơi ngay từ bây giờ.
Theo báo cáo của Cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện nguồn nước trữ tại các hồ chứa ở Bắc Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ đạt khoảng 40 – 50% dung tích thiết kế, Trung Bộ khoảng 50 – 70%.
Các hồ thủy điện thường xuyên bổ sung nước cho hạ du như Bản Vẽ 38% (thấp hơn 14% trung bình nhiều năm), A Vương 44% (thấp hơn 18%)…
Nguy cơ hạn hán, thiếu nước
Cục Thủy lợi cho biết hiện tại cả nước chuẩn bị vào gieo cấy lúa thu và mùa. Hiện chỉ còn Trung Bộ chưa vào mùa mưa nên có nguy cơ thiếu nước.
Qua dự báo, tính toán và cân đối nguồn nước, tổng diện tích có nguy cơ thiếu nước trong vụ hè thu tới đây khoảng 10.000 – 15.000ha, trong đó Bắc Trung Bộ khoảng 7.500 – 10.000ha, Nam Trung Bộ khoảng 3.000 – 3.500ha.
Tại cuộc họp triển khai công điện của Thủ tướng về chủ động thực hiện các biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức ngày 15-5, ông Đỗ Văn Thành – viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi – cho hay hiện tượng El Nino thường xảy ra trong 2 năm, có thể kéo dài 3 năm.
Do đó phải dự tính chu kỳ, kế hoạch chỉ đạo, ứng phó dài hơi. Năm nay đã bước vào mùa mưa nên nếu có hạn thì ở mức độ nhỏ, còn năm tới là năm hạn khốc liệt, đặc biệt ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên.
“Trong giai đoạn ngắn hạn, trong vụ mùa tới cần cân đối tính toán lại tới từng nguồn nước đến tiểu vùng xem những vùng nào bị hạn để có kế hoạch.
Về lâu dài, dự báo năm tới hạn nặng thì cần có các bản tin dự báo tuần để chỉ đạo hằng tuần, đặc biệt khu vực miền Trung, Tây Nguyên” – ông Thành nói.
GS.TS Trần Đình Hòa – viện trưởng Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam – cũng cho rằng cần xây dựng khung, kịch bản theo nhiều mức độ để hằng năm bám sát chỉ đạo, điều hành ứng phó.
Ông Hòa cũng lưu ý hạn hán khốc liệt ở Đồng bằng sông Cửu Long trong năm tới nếu diễn biến theo đúng như dự báo. Do đó, cần sẵn sàng các giải pháp để ứng phó. Đồng thời lắp thêm các điểm quan trắc, đánh giá để đưa ra dự báo, cảnh báo hạn hán, xâm nhập mặn.
Xây dựng kế hoạch ứng phó hạn hán tới 2025
Ông Nguyễn Như Cường – cục trưởng Cục Trồng trọt – cho hay năm 2014 El Nino xuất hiện và vụ đông xuân năm 2015 – 2016 xảy ra hạn kỷ lục.
Với hiện tượng El Nino, dự báo kéo dài trong hai năm nên vụ đông xuân 2024 – 2025 có thể sẽ có một đợt hạn khủng khiếp ở Đồng bằng sông Cửu Long và các khu vực khác. Do vậy, cần phải xây dựng kế hoạch theo tháng, theo quý từ bây giờ.
Đồng thời có đánh giá khu vực nào chịu ảnh hưởng nặng nhất, khả năng cấp nước sản xuất. Phải xác định các vùng trọng điểm bị hạn là những vùng bị hạn năm 2015 – 2016, có dự báo nguồn nước từ nay đến 2025, thậm chí 2026 để chủ động các giải pháp ngay từ bây giờ.
