Những ngày vừa qua, người uống cà phê cũng như giới sản xuất cà phê Việt xôn xao rúng động với thông tin vụ cà phê PIN.
Với bài viết sau đây chúng tôi muốn đứng trên góc độ của người làm cà phê để nêu ra một số vấn đề còn chưa rõ ràng trong vụ cà phê PIN để chúng ta đừng vội kết luận rồi hoảng loạn như thể chúng ta đã uống thuốc độc vào người.
Rảo qua tất cả các báo, chúng ta có thể thấy ngay một điểm chung ở tiêu đề khiến cho người đọc có cảm giác rằng: Bà Loan ở Daknong đã làm cà phê bột giả có trộn lẫn Pin. Tuy nhiên khi đi vào chi tiết, các báo lại có những thông tin khác nhau, ví dụ một báo đăng:
Ngày 16.4, Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Đắk Nông phối hợp với Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông bắt quả tang cơ sở chế biến kinh doanh nông sản của bà Nguyễn Thị Thanh Loan, H.Đắk R’lấp đang pha trộn tạp chất vào cà phê.
Bước đầu, chủ cơ sở khai nhận hành vi đến các đại lý thu mua cà phê thải loại, phế phẩm vỏ cà phê, cà phê vụn… sau đó mua các cục pin về đập dẹp, dùng lõi pin hòa với nước rồi nhuộm vào cà phê, đóng gói bán ra thị trường.
Về lý, không thể nói báo này đăng sai, nhưng có thể người viết không nắm rõ phương pháp, quy trình làm cà phê bột nên cách đăng có những điểm có thể gây hiểu nhầm hoàn toàn như là Bà Loan đang có hành động đang pha trộn tạp chất vào cà phê, phần lớn người tiêu dùng, sẽ hiểu một cách tự nhiên rằng, cà phê ở đây là cà phê bột, ở đoạn sau như để thêm khẳng định báo này lại cho rằng: mua các cục pin về đập dẹp, dùng lõi pin hòa với nước rồi nhuộm vào cà phê, đóng gói bán ra thị trường.
Tạo cảm giác với người đọc là có một sản phẩm hoàn chỉnh sẵn sàng để uống qua câu đóng gói bán ra thị trường.
Tuy nhiên, sau khi xem qua tất cả hình ảnh, video, cho đến thông tin trong bài viết, chúng ta không thấy bất kỳ một hình ảnh quy trình rang, xay, đóng gói nào theo nghĩa đóng túi bao cà phê sẵn sàng cho khách hàng mua về pha uống, mà cà phê đang được nói đến ở đây hiện đang ở dạng cà phê Nhân (sống chưa rang) và cà phê nhân phế phẩm.
Về mặt đạo đức bình thường của con người, thì rõ ràng là bà Loan đang có một hành động không chấp nhận được, một hành động bất thường, có gì đó rất mập mờ, bất chính, cho dẫu sau đó loại cà phê phế này được mang ra làm gì thì cũng có nguy cơ gây hại cho cộng đồng. Nhưng về mặt luật pháp để kết luận chắc chắn một vấn đề thì rõ ràng là chưa đủ để nói rằng cà phê của Bà Loan trực tiếp làm hại người uống bởi bà không có thiết bị cho một quá trình Rang > Xay > Đóng gói, cái câu đóng gói bán ra thị trường của báo trên thực tế cần được hiểu là hành động đóng bao loại lớn 60 kg đối với cà phê nhân.
Thêm vào đó, lời phát biểu của ông Nguyễn Viết Vinh, Tổng Thư ký Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (Vicofa), làm cho người uống cà phê càng thêm phát hoảng khi ông cho rằng: “hiện nay, chưa có một quy chuẩn nào đối với cà phê rang xay để bắt buộc mọi người phải thực hiện. Điều này dẫn đến việc nhiều trường hợp đang trộn những thứ khác vào cà phê.”
Phải nói rằng, về quy trình, quy phạm, hiện nay chúng ta có một rừng luật để quy định việc này, quý vị có thể dễ dàng truy cập vào đây để xem quy định về Tiêu Chuẩn Việt Nam về Cà phê rang và Cà phê bột.
Việc phát hiện sớm và ngăn chặn từ xa những hành động làm hàng giả, hàng độc hại gây phương hại đến sức khỏe cộng đồng của cơ quan chức năng là một việc làm cấp thiết. Tuy nhiên việc các báo nhanh nhẩu đặt vấn đề theo hướng chắc chắn đã là cà phê (nhân) phế trộn với pin thì có khả năng sẽ dẫn đến làm cà phê giả trong khi chưa có bằng chứng hay kết luận cụ thể của cơ quan chức năng, có thể gây hoang mang và ảnh hưởng đến những người làm cà phê nghiêm túc khác.
Công bằng mà nói, điều này cũng khó trách bởi trong thời gian qua đã có quá nhiều vụ làm cà phê giả, cà phê bẩn, dùng hóa chất để tẩm ướp, cũng như độc tính khủng khiếp của các hóa chất có trong Pin càng tăng thêm tính nhạy cảm của vấn đề.
Tuy nhiên ở một góc độ khác, xin lưu ý rằng, lượng cà phê tiêu thụ nội địa là một hậu phương vững chắc trước những biến động giá cà phê trên thế giới cho sự sản xuất bền vững lâu dài mà người Nông dân trồng cà phê và những nhà Rang xay cà phê nguyên chất nội địa đang hướng đến. Có khi chỉ vì những mẫu tin gây sốc nhằm lôi kéo người đọc mang tính câu view mà làm hại cả một nền công nghiệp đang non trẻ của sự tiêu thụ nội địa cũng là một tội ác không kém người làm cà phê giả.
Đọc thêm: >> Nhuộm đen cà phê bằng… pin
Kinh Vu (Giacaphe.com)
Đã nhiều năm nay, nhà vẫn tự rang, tự xay để dùng, cho, biếu, tặng, nhiều người phán “nhạt hơn cà phê ở các quán vỉa hè” sự thực buồn nẫu cả ruột.
Đối với tôi một nông dân sản xuất cà phê thật buồn khi đọc tin này, trên cả truyền hình đều đưa tin về sự viêc này. Qua đây cũng là một vấn đề mong các cơ quan nhà nước cần có cơ chế để bảo vệ nông dân trồng cà phê. Những cơ sở sản suất chế biến cà phê làm cà phê bẩn cần nghiêm trị mới bảo vệ được thương hiệu cà phê Việt càng ngày được nâng lên.