Với diện tích khoảng 11.000 ha trong tổng số 50.000 ha hồ tiêu cả nước, Bình Phước đã trở thành thủ phủ của loại cây này. Những năm gần đây, hồ tiêu mang lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân. Tuy nhiên, việc giữ và tăng diện tích hồ tiêu trong tỉnh gặp nhiều thách thức, đặc biệt là bệnh chết nhanh, chết chậm.
Khi trong vườn tiêu xuất hiện tuyến trùng, thâm nhập vào rễ của cây, gây hại, tạo ra vết thương cho bộ rễ. Đây là cơ hội cho các loại nấm tấn công như: phytopthora sp., fusarium sp., pythium sp.,… dần dần làm cho rễ bị thối. Cây sẽ chậm sinh trưởng, lá nhạt màu hoặc chuyển sang vàng, rụng từ gốc đến ngọn, các đốt cũng rụng dần và chết hoàn toàn.
Tuyến trùng gây u bướu, sát thương làm cho bộ rễ bị tổn thương. Tác hại làm cho rễ phát triển yếu, khó hút được dinh dưỡng, chất khoáng và nước. Mặt khác, khi bộ rễ bị tổn thương sẽ dễ bị nấm tấn công và gây hại làm cho cây suy kiệt từ từ, ngừng sinh trưởng và chết.
Biện pháp phòng trị: Để phát triển vườn tiêu theo hướng bền vững, hạn chế tác hại do tuyến trùng và bệnh vàng lá chết nhanh, chết chậm gây ra, cần áp dụng biện pháp phòng trị tổng hợp mới mang lại hiệu quả cao.
Chọn giống: Trồng mới hồ tiêu cần chọn giống không bị nhiễm bệnh và các giống phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Bình Phước như giống tiêu Vĩnh Linh, Ấn Độ, tiêu sẻ,… Thực hiện tốt công tác BVTV, không lấy giống tiêu từ vườn bị tuyến trùng, xử lý giống trước khi trồng bằng thuốc Ridomil Gold 68WG phòng bị nhiễm nấm với nồng độ 0,1% (10g/lít nước) trong 20 phút.
Thực hiện tốt các biện pháp canh tác: Chọn đất thoát nước tốt, đất có mực nước ngầm sâu trên 1m, đất có hàm lượng sét thấp (đất cát pha, đất thịt nhẹ…); làm đất kỹ, dọn sạch tàn dư thực vật. Rải khoảng 500kg/ha vôi bột khi làm đất, xử lý thuốc Tervigo 020SC với nồng độ 3-5ml pha trong 3-5 lít nước tưới/hố phòng tuyến trùng trước khi trồng.
Thường xuyên cắt tỉa những cành vô hiệu, cành lươn, cành sát mặt đất để tạo độ thông thoáng cho vườn cây. Vệ sinh vườn sạch sẽ, thu gom tàn dư cây bệnh đi tiêu hủy để tránh lây lan, trồng cây họ đậu giữa hàng tiêu, không trồng xen cây họ cà, bí đỏ. Thiết kế rãnh thoát nước trong các hàng tiêu, xung quanh vườn tiêu, phá bỏ các bờ ngăn nhằm giúp thoát nước trong mùa mưa, tránh để ứ đọng nước trong bồn. Bón phân đầy đủ, cân đối, tăng cường phân hữu cơ hoai mục trộn với chế phẩm sinh học Trichoderma, không bón urê quá nhiều. Điều tiết vườn tiêu đảm bảo độ ẩm thích hợp, trồng cây che bóng hợp lý giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh.
Dùng thuốc BVTV để phòng trị: Khi phát hiện vườn tiêu bị tuyến trùng, bệnh chết nhanh, chết chậm cần phải phòng trị sớm, kịp thời. Có thể sử dụng kết hợp một số loại thuốc như Tervigo 020SC, Ridomil Gold 68WG, Agri-fos 400,… để hạn chế thiệt hại như giảm năng suất, chất lượng và chết vườn cây.
Hiện nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh đã biết đến các loại thuốc Tervigo 020SC kết hợp với Ridomil Gold 68WG để trị tuyến trùng và nấm gây bệnh chết nhanh, chết chậm trên cây tiêu khá hiệu quả… Khi được hỏi về kinh nghiệm trị tuyến trùng, bệnh chết nhanh, chết chậm các hộ cho biết đều sử dụng các loại thuốc trên tưới vào gốc tiêu với nồng độ 200ml Tervigo + 200g Ridomil Gold để phòng và 200ml Tervigo + 400g Ridomil Gold để trị, pha trong 200 lít nước tưới vào từ gốc ra đến hình chiếu tán, mỗi gốc tưới 3-5 lít dung dịch thuốc, mỗi năm xử lý 3 lần vào đầu, giữa và cuối mùa mưa để phòng bệnh. Tỷ lệ cây chết giảm rõ rệt, cây nhanh phục hồi, rễ ra trắng, đọt bung nhiều, bộ rễ tiêu hoạt động mạnh, hút dinh dưỡng tốt, cành lá phát triển xanh tốt.
KS. Nguyễn Thị Tuyết Nhung
Sở Nông nghiệp & PTNT Bình Phước
