Tây nguyên đang vào cao điểm mùa khô hạn, không đủ nước tưới cho nhiều diện tích cà phê nhưng tình trạng tưới thừa thãi, lãng phí nước vẫn diễn ra.
Vào mua khô, nhu cầu nước của cây cà phê rất lớn nhưng nguồn cung dần cạn kiệt.
Từ giữa tháng 3, nhiều vùng chuyên canh cà phê ở Đăk Lăk nếm trải cảnh thiếu nước do các hồ đập khô cạn. Nhiều tháng liền không mưa khiến mực nước các hồ đầu nguồn của xã Cư Pơng, H.Krông Búk xuống thấp. Ông Võ Văn Quát, Phó chủ tịch UBND xã Cư Pơng, cho biết trên địa bàn xã có 8 hồ, đập thì 3 hồ Ea Liêng, Ea Brơ, Ea Đung Tiêng đã trơ đáy; số hồ còn lại có dấu hiệu cạn kiệt, trong khi diện tích cà phê của xã hơn 3.600 ha mới tưới xong đợt 2, chuẩn bị bước vào tưới đợt 3, nguy cơ thiếu nước thấy rõ… Nhiều công trình thủy lợi ở tỉnh Đăk Nông cũng trong tình trạng tương tự. Hồ Đăk Gun ở xã Đăk Nđrót, H.Đăk Mil mọi năm có tiếng là nguồn nước dồi dào nhưng nay đã sắp cạn; nhiều nông dân tranh thủ đưa máy bơm hút liên tục khiến mực nước càng xuống nhanh. Trữ lượng nước một số hồ khác trong huyện này cũng giảm mạnh khiến gần 300 ha cà phê thiếu nước tưới. Sở NN-PTNT Đăk Nông cho biết khả năng các vùng khác như Gia Nghĩa, Đăk Glong, Đăk Song, Cư Jút cũng sẽ thiếu nước cung cấp cho trên 700 ha cà phê.
Thiếu thấy rõ nhưng lại có nghịch lý là người trồng cà phê vẫn có thói quen tưới phung phí, thừa thãi so với nhu cầu của cây. TS Lê Ngọc Báu, Viện trưởng Viện KHKT nông lâm nghiệp Tây nguyên (WASI), đánh giá: “Hiện lượng nước tưới của nông dân lên đến 800 – 1.000 lít/gốc cà phê trong một lần tưới trong khi nhu cầu chỉ khoảng 500 – 600 lít/gốc. Điều này chẳng những gây lãng phí nước mà còn làm suy giảm độ phì nhiêu của đất, do nước cuốn theo chất dinh dưỡng thấm xuống tầng đất sâu”. Theo tính toán, với lượng tưới thừa từ 300 – 400 lít/gốc thì mỗi mùa khô người trồng cà phê ở Đắk Lắk đã tưới thừa hơn nửa tỉ m3 nước, chủ yếu là nước ngầm.
Ông Nguyễn Văn Sinh, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Đăk Lăk, cho rằng việc sử dụng lượng nước lớn cho mỗi lần tưới cà phê còn khiến nông dân tốn kém nhiều chi phí hơn cho xăng dầu bơm tưới; đào, khoan giếng, làm tăng giá thành sản xuất cà phê. Ngành nông nghiệp đã nhiều lần khuyến cáo về tưới nước quá mức cần thiết, thí điểm trình diễn về tưới tiết kiệm nước nhưng vẫn chưa thuyết phục nông dân thay đổi tập quán canh tác.
Trần Ngọc Quyền
Y5 đưa vấn đề này ra tôi nghĩ là khó bàn dù thực tế ai cũng thấy là hoàn toàn đúng. Vấn đề tiết kiệm nước cũng không khác gì vấn đề sử dụng phân vô cơ để khai thác năng suất cà phê quá mức làm cây mau suy kiệt, già cỗi. Ai tiết kiệm được thì đều rất tốt nhưng… trừ mình ra. Thế đó!
Tiết kiệm được nước tưới vừa tốt cho môi trường mà lại vừa đỡ chi phí cho mình nhưng lại ít người thực hiện vì với tâm lý sợ hết nước cho đợt sau, mà mình không tưới nhiều thì người ta tưới hết nước mất.