Theo quyết định của Thủ tướng, việc thí điểm bảo hiểm nông nghiệp (BHNN) bắt đầu từ 1-7-2011, song đến nay cả nước mới có 3/20 tỉnh ký kết hợp đồng với đơn vị bảo hiểm. Do nông dân chê phí cao, dù đã được Nhà nước hỗ trợ.
Phí cao, nội dung bảo hiểm chưa phù hợp
Bắc Ninh là một trong 20 tỉnh triển khai BHNN theo quyết định của Thủ tướng, thí điểm trên đàn lợn, gà và vịt ở ba huyện là Yên Phong, Thuận Thành, Quế Võ (mỗi huyện chọn 3 xã). Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa ký kết được hợp đồng bảo hiểm. Ông Vũ Thái Ninh, Trưởng phòng Chăn nuôi (Sở NN&PTNT Bắc Ninh) cho biết, tỉnh đã triển khai tập huấn xuống huyện, xã. “Đầu tháng 4, chúng tôi mới tập huấn, triển khai phổ biến đến các hộ chăn nuôi, từ đó sẽ ký kết hợp đồng, vì đang cấy vụ đông xuân, bà con ra đồng cả rồi, chưa gặp được”- ông Ninh nói.
Theo ông Ninh, khi thông báo biểu phí, dân đều phản ánh là quá cao. Đối với hộ chăn nuôi không thuộc diện nghèo, cận nghèo, dù được hỗ trợ 60% phí bảo hiểm, nhưng một con gà, vịt tham gia bảo hiểm phải nộp thêm 3.600 đồng (chu kỳ nuôi khoảng 2-3 tháng). Đàn gia cầm thịt 200 con trở lên, (đàn gia cầm đẻ là 100 con trở lên) khi tham gia bảo hiểm, phải nộp là 720 nghìn đồng. Còn đối với lợn thịt 120 nghìn đồng/con. Đây là mức phí cao với nông dân, nên họ rất cân nhắc. Mặt khác, theo Sở NN&PTNT Bắc Ninh, tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện chỉ 4-5%. Hiện, ở ba huyện trên tổng số đàn, gia cầm chỉ 40-50 nghìn con gia cầm, đàn lợn khoảng 10 nghìn con, nhưng diện trong bảo hiểm, thì chiếm không nhiều.
Tại Thái Bình, một trong hai tỉnh của đồng bằng sông Hồng được chọn thí điểm BHNN ở cây lúa nước cũng đang tắc. Tỉnh này đã chọn triển khai cả 3 huyện (triển khai ở tất cả các xã) Vũ Thư, Thái Thụy và Tiền Hải với tổng diện tích là 65.700 ha. Phí bảo hiểm của Thái Bình là 5,23%. Tại xã Nguyên Xá (huyện Vũ Thư), dù phiếu đăng ký tự nguyện (chủ hộ, diện tích, gieo giống gì…) đã in sẵn, nhưng chưa phát cho dân.
Theo ông Nguyễn Phi Hùng, Chủ nhiệm HTX Nguyên Xá cho rằng, có những rủi ro thực tế đang cần bảo hiểm lại không có trong nội dung bảo hiểm. Chẳng hạn, với cây lúa chỉ có bảo hiểm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá, lùn sọc đen, dịch rầy nâu, nhưng các bệnh này lâu nay ít xuất hiện ở các xã ở Vũ Thư. Còn như chuột gây hại rất lớn trên đồng ruộng lại chưa có bảo hiểm. Mặt khác, phí bảo hiểm còn cao. “Một vụ lúa phải nộp 20 nghìn đồng/sào, cả năm là khoảng 40 nghìn đồng, tương đương 10 cân thóc của xã viên. Hiện dân đang đóng góp nhiều khoản, như làm đường thôn xóm, trường… cách đóng góp đều dựa vào số hộ, đầu sào. Như vậy, nếu tham gia sẽ rất chật vật”- ông Hùng phân tích.
Còn ông Bùi Anh Toán, Giám đốc Bảo Việt Thái Bình, nói hiện đang vận động các hộ tham gia bảo hiểm. Ở Thái Bình, tỷ lệ hộ nghèo chiếm khoảng 10%; may chăng được 70-80% số hộ nghèo ở các huyện thí điểm tham gia. “Lẽ ra, thu bảo hiểm từng người thì phải bồi thường cho từng người. Nhưng nông nghiệp ở ta xé lẻ, manh bún, không thể làm với từng hộ. Vì thế, nếu trong xã chỉ có một vài chục hộ sụt giảm năng suất, hoặc mất mùa, nhưng tỷ lệ diện tích chưa đạt mức bồi thường, các hộ đó sẽ tự chịu, không được bảo hiểm”- ông Toán nói.
Có thể giảm phí?
Đến nay, trong số 20 tỉnh thí điểm BHNN, 10 tỉnh giao cho Tổng Cty Bảo hiểm Bảo Việt, 10 tỉnh còn lại do Tổng Cty CP Bảo Minh triển khai. Bảo Việt đã triển khai ký kết được với nông dân ở ba tỉnh là Nghệ An, Phú Thọ, Đồng Tháp, và Sóc Trăng chuẩn bị ký kết. Còn Bảo Minh hiện chưa ký được với đơn vị nào.
Trao đổi với Tiền Phong, ông Nguyễn Quang Phi, Phó Tổng giám đốc Tổng Cty Bảo hiểm Bảo Việt cho biết, mức phí, mô hình bảo hiểm đã được nghiên cứu kỹ trong 2 năm trước khi trình Bộ Tài chính và Chính phủ. Phí bảo hiểm phụ thuộc độ rủi ro, trong khi BHNN rủi ro cao, thì phí cũng cao. “Chúng tôi thống kê số liệu trong 20 năm lại đây, ở từng địa phương, đặc điểm khí hậu, thổ nhưỡng, dựa trên mô hình tính phí chuẩn của thế giới. Từ đó, đàm phán, thương lượng với nhà tái bảo hiểm quốc tế về mức phí, chứ các Cty bảo hiểm của Việt Nam không tự đưa ra. Hiện, mức phí BHNN Việt Nam đang xây dựng tốt hơn các nước trong khu vực như Trung Quốc, Thái Lan, Philippines”.
Theo ông Phi, tham gia chương trình, doanh nghiệp không đặt mục tiêu lợi nhuận, để ủng hộ chính sách tam nông của Chính phủ. Nhưng với bà con nông dân, 10 nghìn, hay 20 nghìn đồng vẫn là đắt, vì do tập quán sản xuất, nên bà con vẫn chưa hiểu hết.
Để giảm mức phí BHNN cho dân, ông Phi nói: “Để hết năm nay, nếu thặng dư từ thu phí BHNN nhiều, có thể đề xuất Bộ Tài chính và Chính phủ chuyển vào quỹ hỗ trợ, giảm phí cho nông dân những năm tiếp theo, được càng nhiều càng tốt; hoặc chuyển vào ngân sách nhà nước, để đầu tư lại cho nông nghiệp”.
Theo quy tắc, biểu phí, và trách nhiệm BHNN, đối với vật nuôi, số tiền bảo hiểm người dân nhận được tối đa với bò sữa 35 triệu đồng/con; trâu, bò là 15 triệu đồng; lợn nái 8 triệu đồng, lợn thịt 6 triệu đồng và gà là 150 nghìn đồng/con. Với lúa nước sẽ bồi thường theo thiệt hại thực tế.
Bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm xe máy, bảo hiểm thân thể, bảo hiểm y tế kể cả bảo hiểm xã hội… Ôi thôi chờ được vạ thì má đã sưng.