Giá ốc bươu vàng tăng gấp đôi vì nhu cầu xuất khẩu. Liệu nông dân có phải trả giá đắt cho việc thu gom ồ ạt của thương lái Trung Quốc như bài học từ các mặt hàng khác?
Tại một số vùng nông thôn ĐBSCL, thương lái đang đổ xô thu mua ốc bươu vàng với giá cao để xuất khẩu. Nhiều người lo ngại việc này sẽ làm phát sinh tình trạng nuôi giữ ốc bươu vàng vì hám lời, đe dọa mùa màng.
Đổ xô đi bắt ốc
Những ngày qua, tại các huyện Long Mỹ, Vị Thủy (tỉnh Hậu Giang) ở đâu cũng gặp người dân đi bắt ốc bươu vàng về bán. Từ là thứ bỏ đi, phải tốn tiền mua thuốc tận diệt thì mùa lũ năm nay ốc bươu vàng đột nhiên “sốt giá” và đem lại thu nhập ổn định cho nhiều gia đình.
Ông Võ Văn Sáu ở xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, cho biết: “Hơn 1 tháng nay thương lái chạy ghe dọc theo bờ kênh xáng Nàng Mau 2 thu mua ốc bươu vàng đã lột vỏ với giá 12.000 – 14.000 đồng/kg. Quanh đây, gần như nhà nào cũng bơi xuồng đi vớt ốc bán. Cứ 5kg ốc vỏ lột được 1kg ốc thịt, tính ra mỗi ngày một người cũng kiếm được 50.000 – 100.000 đồng”. Từ trước đến nay, ốc bươu vàng vẫn được thu mua làm thức ăn cho cá, gà, vịt với giá rất rẻ, vào thời điểm này năm ngoái giá 1kg ốc thịt cũng cho khoảng 5.000 – 6.000 đồng, chưa bằng một nửa giá hiện nay.
Tại cơ sở thu mua và sơ chế ốc bươu vàng của ông Nguyễn Ngọc Ấm ở xã Long Phú, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang cả tháng nay lúc nào cũng nhộn nhịp với hơn 50 lao động được mướn để lột vỏ, sơ chế ốc. Mỗi ngày cơ sở của ông Ấm mua khoảng 8 tấn ốc bươu vàng. Sở dĩ ốc bươu vàng được giá là vì thương lái đổ xô đi mua để cung cấp cho các cơ sở sơ chế, xuất khẩu sang Trung Quốc, Đài Loan để làm thức ăn gia súc.
Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch UBND xã Long Phú, cho biết: “Việc bắt ốc bươu vàng được chính quyền địa phương khuyến khích vì vừa mang lại thu nhập cho người dân vừa tiêu diệt loài động vật phá hại mùa màng. Nhưng tình trạng này cũng đáng lo ngại vì không loại trừ khả năng người dân hám lợi nuôi và cho loại ốc này sinh sản”.
Cần kiểm soát ngay
Nhiều năm nay, nông dân ĐBSCL cũng như cả nước đã tốn nhiều tiền của để tiêu diệt ốc bươu vàng. Theo tính toán của ông Từ Bá Đạt, nông dân xã Thạnh Mỹ Tây, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang: Cứ 1ha trồng lúa phải chi khoảng 600.000 đồng tiền thuốc bảo vệ thực vật để diệt trừ ốc bươu vàng.
Ông Đặng Ngọc Giao, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết: “Năm nào cũng vậy, vào mùa nước nổi nông dân diệt ốc bươu vàng để vừa làm thức ăn cho gia súc, gia cầm vừa để tránh thiệt hại do loài sinh vật này gây ra trong vụ lúa đông – xuân. Tuy nhiên, việc thương lái thu mua ốc bươu vàng để xuất khẩu sang Trung Quốc thì cầm xem xét cẩn thận, kỹ lưỡng, nếu không sẽ gánh lấy hậu quả như trước đây”.
Hiện Hậu Giang đang tiến hành rà soát các điểm thu mua và đầu ra của các cơ sở thu mua để có biện pháp quản lý, tránh tình trạng nông dân thấy giá cao lại đem ốc bươu vàng ươm, nuôi.
Tại An Giang, Đồng Tháp hiện chưa rộ lên tình trạng thương lái đổ xô mua ốc bươu vàng nhưng ngành nông nghiệp các địa phương này cũng đã khuyến cáo người dân tuyệt đối không được nuôi, cho sinh sản loại ốc gây hại trên.
Ông Đoàn Ngọc Phả, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh An Giang, cho biết, tại An Giang, người dân bắt ốc bươu vàng cũng khá nhiều nhưng chủ yếu bán cho các cơ sở nuôi thủy sản làm thức ăn. Tuy nhiên trước thông tin thương lái đổ xô đi mua ốc bươu vàng ở những nơi khác, địa phương sẽ cho rà soát lại để ngăn chặn ngay từ đầu.
Đã có nhiều bài học trả giá đắt cho việc ồ ạt thu mua, ồ ạt nuôi trồng một mặt hàng nông sản. Trước đây, đã có thời điểm người dân một số địa phương đi cắt trộm móng trâu, bắt mèo, thu mua râu bắp non hay chặt trộm cây sưa… bán cho thương lái Trung Quốc gây ra những hậu quả khó lường.
Để tránh những vết xe đổ trên, ngay từ bây giờ ngành nông nghiệp các tỉnh ĐBSCL cần triển khai ngay các biện pháp hữu hiệu tránh những thiệt hại mùa màng không đáng có.
Nông dân ta chỉ biết hôm nay còn ngày mai thì mặc kệ, cái vòng lẩn quẩn đó cứ tiếp diễn hoài. Cũng vì cái ăn cái mặc thôi chứ biết làm sao bây giờ, thật là tội nghiệp.
Khổ thật, biết sao được hiện tại họ lo chưa xong, thì nói gì đến tương lai. Nông dân mình đã có bài học mới toanh, cây chuối ở Quảng Trị, cây sắn ở miền Tây. Trung quốc đụng vào cái gì cũng vậy, mới đầu thì nóng sôi, về sau thì lạnh như nước đá. Lỗi là do nông dân mình quá nghèo.
Hiên nay nước đất chúng ta đang trong quá trình hội nhập, có rất nhiều cơ hội về buôn bán với nước ngoài được mở ra, đặc biệt là với quốc gia láng giềng có hơn một tỷ dân ở sát bên cạnh chúng ta. Tuy nhiên khi làm với các đối tác ở Trung quốc xin bà con hãy dè chừng vì các “thượng đế” này luôn lăm le tìm cách lấy đi của chúng ta những thứ vô cùng giá trị mà do nhận thức còn hạn chế nên bà con mình chưa nhận ra.
Hãy cảnh giác với bất cứ nhu cầu khác thường nào của các vị khách quý mà chúng ta đã quá hiểu họ. Xin bà con đừng vì một chút lợi trước mắt mà sẽ phải ân hận về sau khi nhận ra chân tướng sự việc và có thể lúc đó chúng ta sẽ phải trả giá gấp rất nhiều lần so với những gì chúng ta nhận được ngày hôm nay.