Hợp đồng quyền chọn (tiếng Anh: Option contract) là hợp đồng cho phép người mua nắm giữ một khối lượng hàng hoá cơ sở nhất định được phép mua hoặc được phép bán tại một mức giá xác định ở một thời gian cụ thể trong tương lai.
Khác với hợp đồng kỳ hạn, khi giao dịch hợp đồng quyền chọn, nhà đầu tư có quyền thực hiện giao dịch hoặc từ chối các vị thế của mình bằng việc trả một khoản phí nhất định.
1. Khái niệm về Quyền chọn
Quyền chọn là một dạng hợp đồng tài chính giữa hai bên, trong đó người mua quyền chọn có quyền (nhưng không có nghĩa vụ) mua hoặc bán một tài sản / hàng hoá cơ sở với một mức giá đã định trước (gọi là giá thực hiện) trong một khoảng thời gian nhất định. Tài sản cơ sở có thể là cổ phiếu, chỉ số, hàng hóa, hoặc các công cụ tài chính khác.
Có hai loại quyền chọn cơ bản:
- Quyền chọn mua (Call Option): Cho phép người mua quyền được mua tài sản / hàng hoá cơ sở ở mức giá đã định trước.
- Quyền chọn bán (Put Option): Cho phép người mua quyền được bán tài sản / hàng hoá cơ sở ở mức giá đã định trước.
2. Cách hoạt động của thị trường Quyền chọn
Khi một nhà đầu tư mua một quyền chọn, họ phải trả phí quyền chọn (Option Premium). Mức phí này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm giá, thời hạn quyền chọn, và biến động của thị trường.
Các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị quyền chọn gồm:
- Giá thực hiện (Strike Price): Đây là mức giá mà tài sản cơ sở có thể được mua hoặc bán theo hợp đồng quyền chọn.
- Thời gian đến khi quyền chọn hết hạn: Quyền chọn có thời hạn, do đó giá trị của nó sẽ thay đổi tùy thuộc vào thời gian còn lại cho đến khi hợp đồng hết hạn. Quyền chọn càng dài hạn thì phí quyền chọn càng cao do tiềm năng lợi nhuận và rủi ro lớn hơn.
- Biến động của tài sản cơ sở: Sự biến động càng lớn thì phí quyền chọn càng cao vì cơ hội lợi nhuận cũng lớn hơn.
3. Cơ hội và rủi ro
Thị trường quyền chọn mở ra nhiều cơ hội lớn cho nhà đầu tư nhờ tính linh hoạt và khả năng sử dụng đòn bẩy cao. Dưới đây là một số cơ hội và lợi thế mà thị trường này mang lại:
- Tối ưu hóa lợi nhuận: Nhà đầu tư có thể kiếm lợi từ biến động giá của tài sản cơ sở mà không cần phải sở hữu nó. Thay vì mua cổ phiếu trực tiếp, họ có thể mua quyền chọn với số tiền ít hơn nhưng vẫn thu được lợi nhuận tương đương nếu giá cổ phiếu tăng mạnh.
- Bảo hiểm rủi ro: Quyền chọn cũng có thể được sử dụng như một công cụ bảo hiểm rủi ro. Nhà đầu tư có thể mua quyền chọn bán để bảo vệ danh mục đầu tư của mình trong trường hợp giá thị trường giảm mạnh.
- Tính linh hoạt: Với quyền chọn, nhà đầu tư có nhiều chiến lược đầu tư khác nhau như mua quyền chọn mua, bán quyền chọn mua, mua quyền chọn bán, và bán quyền chọn bán. Mỗi chiến lược có thể được điều chỉnh để phù hợp với mục tiêu và điều kiện thị trường.
Tuy nhiên, thị trường quyền chọn cũng chứa đựng nhiều rủi ro lớn:
- Mất phí: Nếu nhà đầu tư dự đoán sai hướng của thị trường, họ có thể mất toàn bộ số phí đã trả để mua quyền chọn.
- Đòn bẩy cao: Đòn bẩy mang lại cơ hội tăng lợi nhuận, nhưng cũng làm tăng rủi ro mất mát. Một quyết định sai lầm có thể khiến nhà đầu tư mất nhiều hơn so với số vốn ban đầu.
- Phức tạp và khó dự đoán: Thị trường quyền chọn yêu cầu nhà đầu tư phải hiểu rõ các yếu tố phức tạp như giá trị thời gian, biến động thị trường, và tương quan giữa các tài sản tài chính khác. Điều này đòi hỏi kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm, điều mà không phải nhà đầu tư nào cũng có.
Xem thêm: Thị trường phái sinh hàng hoá là gì?
